Beograd na 9,5 mm
Za sve koji još veruju da u radiju žive mali ljudi, za one koji još nesvesno misle da će im blic fotografskog aparata ukrasti delić duše, za sve Đenke i Kristine koji još negde sanjaju svoj nemi film. U Pedagoškom muzeju, u okviru manifestacije "Dani Beograda", otvorena je izložba "Beograd na 9,5 mm".
Popularna devetka ili "pate bebe" Vladete Lukića beležila je 30-ih godina prošlog veka svakodnevicu Beograđana: klizanje ruku pod ruku na Kalemegdanu, kafić negde u Knez Mihailovoj u koji nemarno ušeta i poneka ovca, čišćenje snega u Karađorđevoj, sankanje u nekoj beogradskoj uličici, kada nije bilo neobično na dečjim saonicama videti i gospodu u odelu i s kravatom.
Beograd koji je još vodio bitku s otvorenom kanalizacijom, Beograd čijim su ulicama šetali Stanislav Vinaver, Miloš Crnjanski, Ivo Andrić, Jovan Dučić, Tin Ujević, Ita Rina, Žanka Stokić... Jedna od evropskih prestonica koja je na početku 20. veka imala oko 59.000 stanovnika i sve karakteristike orijentalne varoši, ali i telefon, elektrčno osvetljenje i jedan od prvih električnih tramvaja u Evropi.
Grad čiji vam žitelji izgledaju opušteno kao današnji Beograđani posle prazničnog ručka nije odoleo "pate bebe" kameri Vladete Lukića, jednog od najstarijih snimatelja i pionira jugoslovenske kinematografije.
Lukić, koji je posle Drugog svetskog rata bio profesor Fakulteta dramskih umetnosti u Beogradu, prema ocenama kritike, snimio je kao kinoamater filmove velike vrednosti. Kako nam je rekao filmski i televizijski reditelj Miodrag Bogić, fascinantan je svaki Lukićev kadar.
- Lukiću nije bio potreban učitelj. Čovek nije imao nikakvo prethodno filmsko obrazovanje, a svaki kadar se može porediti s ostvarenjima ondašnjih priznatih filmskih stvaralaca. Jasno je da se radi o velikom talentu, koji se brusio u bioskopu, gledanjem filmova.
Na izložbi u Pedagoškom muzeju, otvorenoj do 19. aprila, možete videti neke od najboljih Lukićevih dokumentaraca. Izložene su i kamere "pate bebe", oglasi "Subotića i
kompanije" koji reklamiraju ove amaterske kamere, projektori, filmovi i katalozi filmova.
Dobra prilika da se podsetiomo na vreme kad je još "radio bioskop"…
Tekst: Danijela Tadić
Fotografija: Mirjana Ristić