"Do sada su izvršena samo delimična arheološka iskopavanja a tvrđavi, kojoj se može prići jedino sa južne strane iz sela Hisardžik, preti rušenje", rekao je direktor prijepoljskog muzeja Slavoljub Pušica.
Istoričari nemaju pouzdanih podataka ko je podigao ovaj grad. Pretpostavke su da je izgrađen odmah posle zidanja Mileševe 1219. godine, da bi štitio zadužbinu Nemanjića i karavanski put Dubrovnik - Orijent.
"Jedna od mogućnosti je i da je vek kasnije njegov ktitor bio Nikola Altomanović. Dolaskom Turaka, polovinom 15. veka, deo kamenog utvrđenja je ojačan i dozidan", rekao je Pušica.
Posebna atrakcija na početku kanjona reke Mileševke, uz grad Mileševac, su monaške isposnice. Na severnoj litici ispod utvrđenja ih je pet, a najčuvenija je isposnica Svetog Save. Legenda kaže da ju je prvi srpski arhiepiskop uredio po ugledu na svetogorske i da je ovde tihovao, utirući put srpskoj državnosti i duhovnosti.
U nedavnim istraživanjima arheolozi su se iz gornje isposnice u Savinu, gde su jedino vršena iskopavanja, spuštali uz pomoć alpinista. Tragovi rukohvata i udubljenja za noge na stenama, kao i ostaci drvenih konstrukcija, objašnjava Pušica, potvrđuju da su medusobno bile povezane. Postoji i zapis da je ovde, u jednoj isposnici u 16. veku, monah u osami "prepisivao svetu knjigu".
Manastir Mileševa sa okolinom - kanjonom reke Mileševke, monaškim isposnicama, srednjovekovnim gradom i ostacima crkve Ružice u njemu, kao i džamijom u Hisardžiku starom preko četiri veka - neiskorišćen su turistički potencijal. Zato je prijepoljska opština veoma zainteresovana za prezentaciju kulturne baštine, a sa Muzejom će konkurisati za sredstva ministarstva i međunarodnih organizacija, jer su zaštita i obnova od izuzetnog kultorološkog i ekonomskog značaja.