Istorijski roman Dioklecijan, pored romana Konstantin i Julijan, spada u opus magnum Ivana Ivanjija jer verodostojno i uverljivo oživljava vreme i okolnosti u kojima se u Rimskom carstvu širila i ustoličila nova religija Hristovih sledbenika.
Ivanji prati Dioklecijana od dečačkih dana, kada je kao sin skromnog provincijskog pisara počeo da se uzdiže na lestvici rimskog visokog društva i postao jedan od najmoćnijih i najznačajnijih careva u istoriji Rima. Ovaj znameniti i mudri imperator, rodom sa naših prostora, prvi je uveo tetrarhiju – vladavinu četiri cara – i posle čestih, krvavih smena na rimskom prestolu obezbedio stabilnu vlast u Carstvu.
Dioklecijan je okrutnost svojih prethodnika zamenio diplomatskim umećem i obezbedio ravnopravnost svih delova velike imperije, ali je nezasluženo zapamćen kao veliki progonitelj hrišćana, mada su oni do poslednje godine njegove duge vladavine bili među njegovim najpoverljivijim ljudima!
Roman na uzbudljiv način rasvetljava mnoge malo poznate pojedinosti – kako je postao prvi rimski car koji se dobrovoljno povukao s vlasti i potom odbio da se vrati na presto, kako se posvetio gajenju povrća kraj svoje veličanstvene palate na Jadranu, kakva je bila njegova uloga u vaspitavanju budućeg cara Konstantina Velikog, koje su okolnosti dovele do njegove i danas nerazjašnjene smrti...
Splet pouzdanih istorijskih izvora, predanja i piščeve mašte i književnog umeća pružaju čitaocu retko uspeo istorijski roman u novijoj srpskoj književnosti.
Izvor: nadlanu