Selo Kolut kraj Sombora, danas je mesto s većinskim srpskim stanovništvom. Međutim, do kraja Drugog svetskog rata većinsko stanovništvo ovog naselja bili su Nemci, a pre nemačkog doseljavanja Kolut je bio izrazito hrvatsko naselje, naseljeno Hrvatima iz šokačke skupine.
Upravo u tom periodu kada su Hrvati činili većinsko stanovništvo, u ovom selu izgrađena je Crkva svetog Ivana Krstitelja, a od nekadašnje crkve danas su ostale samo gole zidine s krovom koji je već počeo da se urušava, što preti da ugrozi opstanak čitavog objekta, pa čak i bezbednost prolaznika, budući da je, zaštitna ograda postavljena radi upozorenja već nekoliko puta pokradena i uklonjena.
Inače, ono što ovu crkvu čini specifičnom, jeste činjenica da je njen najstariji deo zapravo stara turska džamija iz prve polovine 16. veka, što znači da je objekat star skoro 500 godina.
- Kolut je za vreme mohačke bitke bio važan osmanlijski tabor, pa je postojala potreba za izgradnjom velike džamije. Tri zida oltarne apside su zapravo originalna tri zida iz turskog vremena. Nakon proterivanja Turaka, vršene su manje izmene i dogradnje na džamiji i oko nje. Međutim, prvi veći poduhvat bio je probijanje prednjeg zida džamije i doziđivanje sadašnjeg broda crkve. To su uradili Šokci-Hrvati, 1754. godine, kada su još činili većinsko stanovništvo Koluta. Tako se za godinu gradnje crkve uzima 1754. godina - priču počinje Nikola Čutura, orguljaš u crkvi u Bezdanu, selu pored Koluta, koji, između ostalog, proučava lokalnu istoriju.
- Dve godine kasnije na ovim prostorima su naseljeni Nemci, koji su polako preuzeli primat u selu. Oni su 1825. godine izgradili novi toranj i dve sakristije. Nakon drugog svetskog rata, crkva je ostala bez vernika, ako zanemarimo manji broj Hrvata koji nije mogao samostalno da održava crkvu. Sve do 1972. godine održavane su mise u crkvi, a u narednim godinama je sprovedena restauracija crkve. Tokom i nakon rata devedesetih godina, meštani Koluta srpske nacionalnosti su upadali u crkvu, uništavali i pljačkali inventar. Tako su crkvu doveli do stanja o kome svedoče priložene fotografije - priča naš sagovornik i ističe:
- Ova crkva, koliko mi je poznato, jedini je katolički religijski objekat u Vojvodini čiju osnovu čini džamija. Iz tog razloga, kolutska crkva je od neprocenjive istorijske važnosti. ali su Izgledi za njenu restauraciju veoma mali - poručuje Nikola i objašnjava da se pokušaji obnove ovog zdanja svode na njegove pregovore i pisanja raznim institucijama i organizacijama što u Srbiji, što u Nemačkoj, ali da najveći problem u svemu predstavlja činjenica da je crkva kao objekat u vlasništvu Biskupije, koja se do sada pokazala kao nevoljna da potpomogne restauraciju. "Biskupija nema sredstava niti trenutno vidi mogućnosti i svrhu bilo kakvih zahvata na toj crkvi“, naveli su svojevremeno u pisanom odgovoru iz Biskupije.
- Sve i kada bi našli fond koji bi finansirao obnovu crkve, potrebno je rešiti izuzetno mnogo papirologije sa biskupijom. Institucije i organizacije iz Nemačke nisu zainteresovane za saradnju sa biskupijom, jer je već nekoliko puta došlo do skandala oko novca koji je poslan za obnovu raznih crkava u Vojvodini - priča Nikola i dodaje da bi jedino rešenje i dugoročni plan mogao biti da se pronađe civilna organizacija koja bi bila posrednik između biskupije i fondova iz Nemačke.
Autor: Nadlanu.com
Foto: Privatna arhiva