U Srbiji je tokom protekle godine umrlo čak 15.195 ljudi više nego 2019, a najveći porast broja umrlih beleži se u poslednjem mesecu 2020. godine. Naime, u decembru je preminulo čak 8.518 ljudi više nego istog meseca godinu dana ranije, što predstavlja porast od 97 odsto. Osim toga, najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku svedoče da je tokom prethodne godine čak 10.356 osoba umrlo od "bolesti koje mogu da se dovedu u vezu s Kovidom-19", iako je Ministarstvo zdravlja Srbije 1. januara saopštilo da je od posledica virusa korona u 2020. godini preminulo 3.211 osoba. To znači da je Kovid-19 postao treći uzročnik smrtnosti naše populacije, a rodna statistika svedoči da je bolest bila fatalnija po muškarce nego po žene - od posledica Kovida-19 preminulo je 3.727 žena i 6.629 muškaraca. Prosečna starost umrlih bila je 75 godina, a najveći broj umrlih pripada starosnom intervalu od 75 do 84 godine.
Ni tu nije kraj sumornoj demografskoj statistici. U protekloj godini rođene su samo 61.692 bebe, odnosno čak 2.707 novorođenčadi manje nego 2019. godine, a tako nizak natalitet nije zabeležen od 1900. godine. Više beba rađalo se za vreme balkanskih ratova, Prvog i Drugog svetskog rata i NATO bombardovanja. Zbog izuzetno velikog broja umrlih vitalna statistika beleži da je u 2020. godini bio najveći negativni prirodni priraštaj posle Drugog svetskog rata jer je čak 55.158 ljudi više umrlo nego što se rodilo. Procene Republičkog zavoda za statistiku svedoče da je u Srbiji 31. decembra 2020. živelo 6.871.547 osoba, odnosno 55.158 manje nego 2019. godine, a od 169 opština u zemlji samo tri su imale pozitivni prirodni priraštaj – Preševo, Novi Pazar i Tutin. Demografe posebno zabrinjava činjenica da pada broj prvorođenih i drugorođenih beba, raste prosečna starost žena koje prvi put odlaze u porodilište, a smanjuje se generacija žena koje se nalaze u fertilnom periodu.
Naime, prosečna starost majki prilikom rođenja deteta je 30,1 godina, a najveći broj njih koje danas odlaze u porodilište rođen je 1990. i 1991. godine. S obzirom na to da je početkom devedesetih zbog raspada države i početka građanskog rata na prostorima bivše SFRJ drastično smanjen broj novorođenih beba, razumljivo je zbog čega je cela generacija žena koje se sada približavaju tridesetim godinama značajno manja od prethodnih. Ako imamo na umu da je to generacija koja se najčešće iseljava iz Srbije, ne treba se čuditi što se iz godine u godinu smanjuje broj prvorođenih beba. Naše bebe sve više se rađaju pod tuđim nebom, pa stoga ne iznenađuje da je od 2011. do 2020. godine broj stanovnika u Republici Srbiji samo na osnovu prirodnog priraštaja smanjen čak za 384.858 osoba. Iako je za prostu reprodukciju nacije potrebno da stopa ukupnog fertiliteta bude 2,14 dece po ženi, žena u Srbiji prosečno rađa 1,5 mališana.
Komentarišući najnovije podatke Republičkog zavoda za statistiku, demograf Goran Penev opravdano strahuje da je broj stanovnika u Srbiji pao ispod 6.700.000 jer spoljašnje migracije nisu uključene u procenjeni broj stanovnika. On je pesimističan i u pogledu demografske budućnosti i ističe da je u prvih pet meseci ove godine broj umrlih za trećinu veći nego u istom periodu prošle godine, dok je broj novorođenih manji za 1,7 odsto. Ukoliko bi se nastavio ovogodišnji negativan prirodni priraštaj, Srbija bi na kraju godina mogla da bude siromašnija za 80.000 stanovnika samo po osnovu negativnog prirodnog priraštaja.
– Iako brojke Republičkog zavoda za statistiku svedoče da je u 2020. godini rođeno najmanje beba od 1900. godine, treba imati na umu da su skoro sve te bebe začete pre pandemije virusa korona, a prvi podaci za tekuću godinu svedoče da zbog karantina nije došlo do "bejbi-buma". Broj novorođenih beba nastavlja da pada. Vitalna statistika takođe svedoči da su muškarci u Srbiji u 2020. godini u proseku živeli dve godine kraće nego 2019. godine, dok je životni vek žena bio manji za 1,1 godinu – upozorava Penev.
Izvor: Politika.rs
Foto: Ilustracija/Pexels.com