U pokušaju da zaustavi širenje pandemije virusa korona, većina vlada širom sveta privremeno je zatvorila škole i fakultete i u vrlo kratkom vremenskom periodu primorala obrazovni sistem da pređe sa tradicionalnog na učenje na daljinu. Procene Uneska svedoče da je milijardu i po učenika i studenata prešlo na onlajn nastavu i učenje preko televizijskih obrazovanih servisa, a promene u fizičkom, socijalnom, psihološkom i kognitivnom kontekstu nastave i učenja uticale su na sve učesnike u obrazovnom procesu, počev od učenika, preko nastavnika i stručnih saradnika, pa sve do roditelja. Rezultati studije "Efekti pandemije kovida 19 na obrazovne procese i prakse u Srbiji", koju je sproveo u delo Institut za psihologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, uz finansijsku podršku Unicefa u Srbiji i podršku Ministarstva prosvete, govore da su kriza izazvana virusom korona i restriktivne mere uticale na promenu školske i porodične dinamike, ali i na svakodnevne aktivnosti učenika i njihove socijalne odnose.
Kako je na predstavljanju ovog istraživanja istakla njegova autorka i upravnica Instituta za psihologiju dr Zora Krnjaić, radi se o kvalitativnoj studiji o obrazovnim iskustvima tokom pandemije, koja je obuhvatila fokus grupe sa preko 400 učenika osnovnih i srednjih škola u Srbiji, kao i intervjue sa 90 učenika iz osetljivih grupa, njihovim roditeljima i nastavnicima.
- Ključni nalazi studije sugerišu da je pandemija negativno uticala na socijalni život učenika, kao i da se roditeljsko učešće u obrazovanju dece značajno povećalo. Društveni život učenika bio je više pogođen u školskom nego u vanškolskom kontekstu – učenici su negativna iskustva češće povezivali sa školskim okruženjem, navodeći da su im nedostajali školski drugovi i kontakt sa njima tokom karantina ili restriktivnih mera u školi, a mnogi od njih žale i zbog otkazivanja ekskurzija, matura i rođendana. Tokom pandemije, roditeljsko učešće u obrazovanju dece se značajno povećalo – učenici iz opšte populacije istakli su da su roditelji imali izraženu ulogu u pružanju podrške u učenju, posredovanju u interakciji učenik–nastavnik, praćenju aktivnosti vezanih za obrazovanje i pružanju emocionalne podrške - istakla je autorka istraživanja.
- Roditelji učenika iz osetljivih grupa ističu da su tokom pandemije najviše bili uključeni u pružanje podrške deci u savladavanju gradiva, a u porodicama učenika niskog socijalno-ekonomskog statusa, roditelji su češće imali ulogu u obezbeđivanju pristupa obrazovanju kroz osiguravanje tehničkih preduslova za praćenje nastave na daljinu, dok su roditelji učenika sa teškoćama u učenju češće isticali svoj pojačan angažman u podržavanju učenja i posredovanju komunikacije između učenika i nastavnika, što je često podrazumevalo i individualizaciju sadržaja i zadataka - navela je Zora Krnjaić.
Analiza intervjua sa roditeljima učenika iz osetljivih grupa, pokazuje da oni uglavnom doživljavaju da se njihova uključenost u obrazovanje dece tokom pandemije pojačala. Istovremeno, mali broj nastavnika je prepoznavao da su promene u načinu organizacije nastave rezultirale pojačanim angažovanjem roditelja. Osim što prepoznaju da je došlo do pojačanog angažovanja, deo roditelja prepoznaje i da su se tokom pandemije našli u novim roditeljskim ulogama – pre svega u ulozi posrednika u komunikaciji između učenika i nastavnika. Potrebno je istaći i da značajan broj roditelja učenika sa teškoćama u učenju opisuje da su i pre pandemije bili izuzetno uključeni u obrazovanje svoje dece, što može ukazivati na pojačan rizik od emocionalnog sagorevanja.
- Kada je reč o efektima školovanja tokom pandemije na učenike, učenici su najčešće prepoznavali negativan uticaj pandemije na školska znanja i kompetencije, a zatim i na radne navike i motivaciju za školsko učenje. I među učenicima iz opšte populacije i među onima iz osetljivih grupa dominira viđenje negativnog uticaja pandemije na njihovo mentalno zdravlje – oni najčešće opisuju povlačenje iz socijalnih odnosa, pojačan osećaj anksioznosti (i)li depresivna osećanja koja su se pojavila u ovom periodu. Uprkos tome, izuzetno mali broj učenika navodi da je potražio psihološku pomoć - istakla je Krnjaićeva.
- Istovremeno, deo učenika iz opšte populacije opaža da je pandemija imala pozitivan uticaj na njihovo mentalno zdravlje, kroz obezbeđivanje dodatnog vremena za preispitivanje ili građenje slike o sebi kao o mentalno otpornoj osobi. U odnosu na učenike osnovnih škola i gimnazija, kod učenika iz srednjih stručnih škola pandemija je imala najnegativnije efekte po radne navike i motivaciju, ali oni nisu bili praćeni smanjenjem ocena, niti lošijim odnosom prema školi i daljem obrazovanju. Stiče se utisak da su oni bolje spoznali svoje talente i interesovanja i imali priliku da unaprede vannastavne veštine. Nastavnici su se tokom pandemije često osećali iscrpljeno usled većeg angažovanja oko pripreme i organizacije nastave i "brisanja" granica između privatnog i profesionalnog, ali su unapredili digitalne kompetencije i inovirali svoju nastavu - zaključila je Zora Krnjaić.
Izvor: Politika.rs
Foto: Ilustracija/Freepik.com