Cirkularne migracije imaju veliki značaj za zemlje poput Srbije, koje trpe pritisak demografskih izazova jer doznake od radnika iz inostranstva čine značajan deo državnog dohotka i igraju važnu ulogu u ekonomiji. Prema podacima Svetske banke, doznake su u Srbiji dostigle 5,6 milijardi dolara u 2022. godini, što predstavlja značajan deo bruto domaćeg proizvoda. Sa druge strane, cirkularne migracije predstavljaju izazove, jer mnogi ljudi koji migriraju u potrazi za poslom ostavljaju porodice u Srbiji. Ipak, podaci govore da tzv. odliv mozgova više ne predstavlja toliki problem za našu zemlju, s obzirom na to da je od 2015. do 2019. Srbija imala neto priliv od 90.000 visokoobrazovanih u odnosu na odliv, što je pokazalo istraživanje Bečkog instituta za ekonomski razvoj. Osim toga, demografske analize pokazuju da naš emigracioni profil sada izgleda skoro identično kao demografska struktura stanovništva, što znači da zemlju u najvećem broju napušta niže ili srednje obrazovan, ali visokokvalifikovan kadar – pre svega dobri majstori koji odlaze na rad u zemlje zapadne Evrope, istaknuto je na konferenciji pod nazivom "Cirkularne migracije u Srbiji: povezivanje svetova – izgradnja budućnosti", koju su organizovali Centar za evropske politike i Fondacija za razvoj ekonomske nauke, uz podršku Delegacije EU u Srbiji.
Otvarajući konferenciju o cirkularnim migracijama, ministar bez portfelja zadužen za koordinaciju aktivnosti i mera u oblasti odnosa Republike Srbije sa dijasporom Đorđe Milićević istakao je da je odliv mladog i obrazovanog stanovništva izazov sa kojim se suočavaju mnoge države, ali i dodao da je naša vlada prepoznala potrebu za povratkom mladih i implementirala niz mera kako bi olakšala njihov povratak u maticu.
- Razumemo izazove sa kojima se suočavaju ljudi koji razmišljaju o povratku u domovinu i trudićemo se da im pomognemo na svaki način, jer nam je cilj jačanje međusobnog poverenja između dijaspore i matice. Ovo poverenje u jednom momentu bilo je poljuljano, ali naša dijaspora danas veruje u svoju državu i zna da može računati na njenu podršku - istakao je Milićević dodajući da osim Velikog Gradišta nijedna opština nema bazu koja se bavi dijasporom.
Martin Klauke iz Delegacije Evropske unije u Srbiji istakao je da ljudi menjaju mesto prebivališta i državu u potrazi za novcem i poslom, a procene govore da oko deset miliona Evropljana živi i radi izvan granica svoje zemlje. Dostupni podaci govore da oko petine stanovnika zapadnog Balkana živi izvan matice, pre svega u zemljama zapadne Evrope, a veoma snažne interne migracije mlade sele iz ruralnih u urbane krajeve zemlje. Procene Eurostata govore da će do 2040. godine iz svoje zemlje emigrirati devet odsto stanovništva Bugarske, 14 procenata građana Letonije i 16 odsto građana Litvanije. Brojke govore da između dva i tri miliona građana godišnje dolazi na legalan rad u Evropu, odnosno da ilegalnih radnika ima između 200.000 i 300.000.
Direktor Fondacije za ekonomske nauke Dejan Molnar istakao je da je projekat "Cirkularne migracije pre depopulacije", koji se sprovodi od januara 2022. do decembra ove godine veoma značajan, jer rezultati popisa stanovništva govore da je između 2002. i 2022. godine Srbija manja za 850.000 stanovnika, a regionalna statistika svedoči da je u ruralnim krajevima čak 740.000 manje ljudi. On je podsetio da je depopulacija prisutna u velikom delu Srbije, odnosno da gotovo svi gradovi, osim Beograda i Novog Sada, beleže pad stanovnika.
Predstavljajući studiju o migracijama na zapadnom Balkanu, Branimir Jovanović sa Bečkog instituta za ekonomske studije istakao je da sve zemlje u regionu beleže odliv stanovništva, a podaci govore da se ljudi najviše iseljavaju iz Bosne i Hercegovine, Kosova i Albanije. Kada je u pitanju Srbija, brojke govore da se osobe sa (ne)završenom osnovnom školom više doseljavaju, nego što se iseljavaju iz naše zemlje, osobe sa srednjoškolskim obrazovanjem više se odseljavaju nego što se doseljavaju, dok se visokoobrazovane osobe više doseljavaju nego što se odseljavaju iz zemlje. Ovaj potonji podatak može se posmatrati u svetlu pretpostavke da se ljudi koji se iseljavaju iz Srbije sa diplomama srednjih škola kasnije vraćaju u zemlju sa fakultetskim diplomama, a u Srbiju dolazi na rad i veliki broj mladih sa visokim obrazovanjem iz BiH i Crne Gore. Brojke takođe govore da se iz Albanije, Kosova i BiH iseljavaju sve obrazovne kategorije stanovništva.
Izvor: Politika.rs
Foto: Ilustracija/Freepik.com