U Laboratoriji za fiziku okoline Instituta za fiziku u Beogradu razvijena je metoda aktivnog biomonitoringa teških metala u vazduhu korišćenjem vrećica s mahovinom.
Mahovine vodu i nutrijente upijaju iz vazduha, te se sadržaj okolnog vazduha odražava i na njihov unutrašnji sastav. Ova njihova osobina može poslužiti kao indikacija zagađenja vazduha teškim metalima i organskim zagađujućim supstancama.
Tokom 2014. godine, realizovan je projekat „Biomonitoring teških metala u vazduhu/edukacija o uticaju saobraćaja na kvalitet vazduha“ s ciljem dobijanja informacije o sadržaju teških metala u vazduhu duž glavnih saobraćajnica grada Beograda.
Mahovine u vrećici su izlagane atmosferskoj depoziciji na 48 mernih mesta uključujući glavne gradske raskrsnice, saobraćajne petlje, kružne tokove, prometne ulice, ali i one sa manjim protokom vozila.
Sadržaj kancerogenih i toksičnih elemenata, kao što su: As, Cd, Co, Cr, Cu, Ni, Pb, Pt, Sb i Zn, je izmeren u uzorcima izlaganih mahovina
Na svim mernim mestima izvršena je procena ukupnog protoka, kao i protoka vozila po kategorijama s ciljem utvrđivanja odnosa intenziteta saobraćaja sa izmerenim koncentracijama teških metala u mahovini, odnosno vazduhu.
Na osnovu dobijenih rezultata izvršena je procena zagađenosti vazduha teškim metalima:
jako zagađen: kod Londona, Skupština, Vukov spomenik, Šumice, Autokomanda, Mostarska petlja, Ušće i Piramida;
zagađen: Savski trg, Zeleni venac, Dom omladine, Cvijićeva, Višnjička, Banovo brdo i Knez Mihailova;
umereno zagađen: Karaburma, Studentski grad, SIV i Zemun;
neznatno zagađen: Resavska, Sinđelićeva, Triše Kaclerovića, Topčiderska zvezda, Dedinje i Magistratski trg.
Istraživanje je pokazalo da promena sadržaja teških metala u mahovini odražava opterećenje mernih mesta saobraćajem:
više od 3 500 vozila po času: kod Londona, Skupština, Zeleni venac, Ušće, Piramida, Autokomanda, Mostarska petlja – jako zagađen vazduh;
2 000 – 3 000 vozila po času: Takovska, Dom omladine, Cvijićeva, Vukov spomenik, Šumice, Studentski grad, SIV, Savski trg – zagađen vazduh;
1 000 – 2 000 vozila po času: Banovo brdo, Zemun, Ustanička, Vojislava Ilića, Višnjička – umereno zagađen vazduh;
manje od 1 000: jednosmerne ulice: Sinđelićeva, Resavska, Triše Kaclerovića, Balkanska – neznatno zagađen vazduh.
Rezultati ovog projekta doprinose boljem sagledavanju stanja kvaliteta vazduha u Beogradu i mogu se koristiti za izradu planova upravljanja koji se odnose na kvalitet vazduha i održivi transport: promena prioritetnih tokova vozila; izmeštanje tranzitnog saobraćaja iz centralnih ka perifernim zonama grada; i obezbeđivanje pešačkih zona i biciklističkih staza; planiranje i projektovanje ozelenjavanja urbanih i zagađenih oblasti radi smanjivanja uticaja zagađenja koje prouzrokuje intenzivan protok automobila.
Dr Mira Aničić Urošević, rukovodilac projekta
Izvor: ekologija.rs