Zimska idila na vojvođanskim salašima

Nema osobe koja je posetila Novi Sad, tzv. "Srpsku Atinu", a da nije svratila u staro gradsko jezgro, na Trg Slobode, gde dominira spomenik poznatom novosadskom advokatu, političaru i gradonačelniku Svetozaru Miletiću, rad poznatog vajara Ivana Meštrovića. Najpoznatiji novosadski trg uokviruju i Gradska kuća, nekadašnji Magistrat u neorenesansnom stilu, zatim zgrada Vojvođanske banke, nekada poznata kao dom JNA, Tanurdžićeva palata, kao i hotel „Vojvodina“ gde su svojevremeno boravili velikani srpske književnosti poput Laze Kostića i Miloša Crnjanskog. Na trgu se nalazi i jedan od simbola grada, rimokatolička župna crkva Imena Marijinog, remek-delo Đerđa Molnara u neogotičkom stilu. Visoka čak 73 m ova bogomolja dominira gradskom panoramom, a njen krov ukrašen emajliranim šarenolikim pločicama i peštanski vitraži sa biblijskim scenama na prozorima oduzimaju dah, kako Novosađanima, tako i turstima koji posećuju grad. Grad može da se pohvali i sa dve pešačke zone, duž Zmaj Jovine i Dunavske ulice gde dominiraju stare građevine u modernom poslovno-tgovačkom ruhu. Na kraju Dunavske ulice nalazi se najpoznatiji park grada istoimenog naziva sa preko 250 biljnih vrsta i malim jezerom koje predstavlja idealno mesto za eskapizam od svakodnevnih obaveza.

Novi Sad nije "živ" samo za vreme trajanja festivala „EXIT“, „Gradić festa“ i „Sterijinog pozorja“. On je posebno primamljiv u ovom vremenskom periodu, u susret praznicima, kada se održava manifestacija „Novosadski Winter Fest“, otvara klizalište "Čarobna šuma" u Dunavskom parku, ali i tradicionalno organizuje doček Nove godine na Trgu slobode.

Ukoliko, pak, želite da osetite seosku idilu u samom gradu, kod Trga Republike se nalazi neobičan restoran i prodavnica, „Špajz Salaša 137“, u rustičnom ambijentu i sa neobičnom, salašarskom dekoracijom, te njegove zidove krase stari predmeti i šerpe, nameštaj je različitih boja, a hrana prava domaćinska, uz nasuvo, rezance, ajvar, pekmez, dimljeno meso i druge vojvođanske đakonije.

Ukoliko želite da pobegnete od gradske vreve, pravo mesto je i sam „Salaš 137“ koji se nalazi nedaleko od Novog Sada, u malom naselju Čenej. Ovde, osim što možete uživati u vojvođankoj kuhinji, takođe imate priliku i da prespavate u nekom od komfornih apartmana sa francuskim ležajem. Na salašu možete uživati u tradicionalnim bačkim specijalitetima poput dimljenog mesa, čvaraka, krvavice, švargle, rezancima, perkeltu, raznim vrstama sira, šnenoklama, kitnikezu i drugim specijalitetima, ali i probati vina sa ovog područja. Nakon obilnog obroka, salaš nudi i druge aktivnosti poput jahanja konja, vožnje fijakerom velelepnim imanjem, lovne aktivnosti i slično.

Takođe, još jedan prelep vojvođanski salaš nalazi se i pored Bačke Topole. Reč je o salašu „Capriolo“  koja pripada porodici u čijem se vlasništvu nalazi i poznata istoimena fabrika bicikala sa vinarijom „Brindza“. Vinarija nudi širok spektar najukusnijih vina, preko belih vina kakva su Traminac i Chardonnay, preko Merlota, do Rosea, sa osvežavajućim mirisom jagode i šumskog voća, koje zadovoljava i naijizbirljivije ljubitelje ovog božanskog pića. Za one koji planiraju duži odmor u seoskoj idili, salaš nudi i smeštaj u moderno opremljenim sobama i najukusnije vojvođanske specijalitete, sa akcentom na srneći gulaš i desert sa sirom nalik na cheesecake.

Putovanje na sever Vojvodine nije potpuno bez posete Paliću i Subotici. Za Palić, turističku destinaciju koja ove godine proslavlja 555 godina svog postojanja, se može reći da je organizovao pretečeu današnjih modernih Olimpijskih igara, čiji je idejni tvorac bio Lajoš Vermeš. Danas je to moderno mestašce pored eolskog jezera, u kom kupanje nažalost nije dozvoljeno, ali mogućnost za bavljenje vodenim sportovima i te kako postoji. Hotel „Elitte“ sa komfornim i stilski uređenim smeštajnim jedinicama na samoj obali jezera pravi je izbor kada je smeštaj na Paliću u pitanju, a njegova gastronomska ponuda u restoranu „Mala Gostiona“, kao i čvarci od šarana u njihovoj „Ribljoj čardi“ zadovoljiće prohteve i najvećih gurmana.

Palićko, kao i Ludaško jezero, koje se nalazi u blizini, nude obilje različitih sadržaja za turiste: foto-safari, posmatranje ptica, lov, biciklizam, treking, mogućnosti za vodene i druge sportove. Takođe, ono što raduje najmlađe posetioce Palića jeste i poseta Zoološkom vrtu, jednom od najlepših u ovom delu Evrope, koji broji preko 60 životinjskih vrsta.

Retko ko poseti Palić, a da ne produži u „kraljicu mađarske secesije“, prelepu Suboticu. Dolazak u ovaj bajkoviti grad je kao ulazak u prodavnicu slatkiša- zaslepi vas fuzija boja, neobičnih lukova, razuzdanih formi, kitnjastih ukrasa i tornjeva poput kupica šlaga na rođendanskog torti. Turističku ponudu ovog grada od ostalih izdvaja velelepna Sinagoga, jedinstven primerak sakralne secesionističke arhitekture sa kupolom visokom 40 m. Trenutno u ovom prelepom zdanju traju radovi koji će biti završeni u martu iduće godine, ali će zato njeni unutrašnji ukrasi u obliku paunovih pera, latica lala i karanfila zasijati punim sjajem. Simbol grada je svakako Gradska kuća, delo budimpeštanskih arhitekata Komora i Jakaba, čija crvena boja dominira Trgom republike, a plava fontana sa pločicama od žolnai keramike uveseljava šetače tokom letnjih meseci. Šetnja starim gradskim jezgrom turiste spontano vodi preko Trga cara Jovana Nenada sa njegovim spomenikom, preko zgrade Narodnog pozorišta do zdanja Subotičke trgovačke banke sa interesantnim fasadnim ukrasima u obliku sova, suncokreta i košnica za pčele. Još jedna znamenitost koja se u Subotici ne sme propustiti jeste Rajhlova palata, građena početko 20. veka, gde se danas nalazi Galerija savremene umetnosti. Njena razigrana fasada sa motivom srca i neobična kombinacija boja podsećaju na dela Antonija Gaudija koja krase Barselonu.

Okolina grada je poznata i po ukusnim vinima, tzv. „vinima sa peska“. Vinova loza se na ovom podneblju veoma uspešno gajila vekovima, kako zbog klime, tako i zbog pogodnog tla. Jedna od vinarija koja je prepoznala blagodat ovog podneblja za gajenje vinove loze jeste i vinarija „Tonković“ koja se nalazi nedaleko od Bačkih vinograda. Ono što je karakteristično za nju jeste da je oživela kadarku, staru sortu koja se nekada tradicionalno gajila u celoj Vojvodini, a sada samo na ovom mestu. Vinarija sarađuje sa vrhunskim enolozima iz Mađarske i Španije, te je kvalitet grožđa i proces proizvodnje vina iz godine sve bolji. Na tržištu nude dve vrste crvenog vina „Fantaziju“, „Rapsodiju“, kao i „Rose“, a planira se i proizvodnja belog vina od kadarke što predstavlja veliki, ali ne i nemoguć izazov. Crvena vina u ovoj vinariji posvećena su kompozitoru Francu Listu, jer je bio pasionirani obožavatelj kadarke, a rado ju je slao i papi Piu IX na praznik Svetog Urbana. Vinarija „Tonković“ može da se pohvali uspešnom plasmanu u zemlje veljikih ljubitelja vina kao što su Belgiju, Dansku i Francusku, čime se uzdiže na pijedestal najboljih u našoj zemlji.

Osim vina, subotička oblast poznata je i po salašima, a jedan koji pruža neverovatan domaćinski ugođaj je svakako „Majkin salaš“, udaljen tek nešto više od 2 km od Palića. Salaš se prostire na preko 40 ha, za posetioce je otvoren 2003. godine, a osim restorana sa tradicionalnim vojvođanskim specijalitetima organizuje i razne aktivnosti u prirodi. Restoran na salašu raspolaže sa čak 550 mesta i nudi ukusne i tradicionalne vojvođanske gurmanluke poput goveđeg perkelta sa rezancima, paprikaša od petla sa domaćim knedalama, salašarski pasulj, pečenu patku sa pekarskim krompirom, ali i slatke đakonije kao što su tašci, gomboce, razne štrudle i kompote. Vlasnici salaša se diče i proizvodnjom soka od jabuke bez dodatka šećera i konzervansa, kao i vina od jabuke izuzetno prijatnog ukusa. Ako otputujete u ovo doba, veoma je moguće da ćete se zateći usred manifestacije tradicionalnog svinjokolja, te možete uživati u proizvodnji kulena, kobasice i topljenju vrućih čvaraka. Ukoliko vas umor savlada, salaš nudi i komforne sobe za smeštaj, a možete da odsednete i u susednom „Cvetnom slašu“ gde je svaka soba posvećena drugačijem cvetu.

Teško je život na salašima ispričati samo kroz zimu, jer kako kaže direktorka TO Vojvodine Nataša Pavlović, salaši pričaju svoju priču od proleća do proleća, ali kada ih jednom posetite, uvek ćete im se željno vraćati.

Autor: nadlanu.com/Vesna Aćimov