Sedam decenija od smrti Nikole Tesle
Tesla je ovaj svet napustio u jeku Drugog svetskog rata na samom početku 1943. godine. Tesla je 12. januara 1943. sahranjen na njujorškom groblju, posle opela služenog u srpskoj crkvi svetog Jovana Bogoslova na Menhetnu.
Teslina zaostavština dopremljena je u Beograd na osnovu odluke američkih sudskih vlasti, pošto je za jedinog naslednika proglašen njegov nećak, jugoslovenski diplomata Sava Kosanović.
Od rodnog Smiljana do Njujorka
Nikola Tesla rođen je 10. jula 1856. u Smiljanu, u Lici, tada Vojna granica u sklopu Austrije.
Rođen je u porodici Milutina Tesle, sveštenika Srpske crkve (tada Karlovačka mitropolija). Njegova majka Ðuka potiče iz takođe svešteničke porodice Mandić iz okoline Gračaca.
Muzej Nikole Tesle koji je nedavno obeležio 60 godina rada i koji poseduje oko 160.000 originalnih dokumenata, više od hiljada publikacija (knjiga i časopisa) i preko 1.200 istorijsko-tehničkih eksponata, od decembra 1952. godine smešten u Krunskoj ulici u reprezentativnom zdanju sagrađenom 1929, po projektu Dragiše Brašovana, čuva, između ostalog, i (stilizovanu) urnu sa njegovim posmrtnim ostacima. Arhivska građa iz Tesline zaostavštine je 2003. upisana u registar UNESKO-a "Pamćenje sveta".
Školovanje je započeo u rodnom Smiljanu, nastavio u Gospiću i Karlovcu, studirao je u Gracu i Pragu, ali studije nikada nije priveo kraju. Pre 1884. godine, kada se zaputio u SAD, radio je u Mariboru, Pešti, Strazburu i Parizu.
Evropu je napustio u nadi da će mu u Njujorku, tada čuveni pronalažac i industrijalac Tomas Alva Edison, za čiju firmu je radio još u Parizu, pomoći da realizuje svoje tehničke inovacije.
U Edisonovoj firmi ostao je, međutim, manje od godinu dana i već 1885. osnovao je u Njujorku vlastitu kompaniju "Tesla" kada je i započeo izradu prvih modela predviđenih za korišćenje naizmenične struje - inovacija koja je preobrazila svet. Edison je, inače, bio veliki protivnik Teslinog izuma, pošto je u proizvodnju jednosmerne struje prethodno uložio veliki kapital.
Tih godina je u novosadskom "Braniku" pojavio se prvi tekst, na srpskom, o Teslinim izumima, autor teksta naziva ga tada "srpski Edizon".
U Evropu iz SAD-a Tesla je odlazio u dva navrata, a u jedinoj poseti Beogradu bio je od 1. do 3. juna 1892. godine. Tokom posete u svečanu audijenciju primio ga je tadašnji kralj Srbije Aleksandar Obrenović, i tom prilikom dobio je Orden Svetog Save drugog stepena.
Vaša mržnja, pretvorena u električnu energiju,mogla bi osvjetljavati gradove i gradove (Srbima i Hrvatima početkom drugog svjetskog rata)
Jednako se ponosim svojim srpskim rodom i mojom hrvatskom domovinom (upućen telegram Vlatku Mačeku 1930.g.)
Čvrsto vjerujem u pravilo kompenzacije. Istinite nagrade su uvijek u razmjeru s radom i žrtvama. (o svom istraživačkom radu) Neka budućnost kaže istinu,procijenite svakoga čovjeka prema njegovom radu i zaslugama.
Sadašnjost je njihova, ali budućnost je moja, za koju sam tako naporno radio. (o svojim izumima i zaslugama) 29 posljednjih dana u mjesecu je najteže. (Počeci života i rada u New Yorku,Americi) Mir u svijetu može doći samo kao prirodna posljedica univerzalnog prosvijetljenja
U hotelu "Njujorker" ovog vikenda se održava Tesla - memorijalna konferencija kojom će biti obeleženo 70 godina od smrti Tesle u u hotelu gde je naučnik proveo poslednjih 10 godina života i preminuo na Božić, 7. januara 1943.
Među učesnicima konferencije biće i Metju Inmen, bloger i strip autor koji je pomogao da se u rekordnom roku prikupi 1,3 miliona dolara za otkup Tesline laboratorije Vardenklif na Long Ajlendu koja bi trebalo da bude pretvorena u naučni centar.
Sam Tesla bio je izvor inspiracije brojnim književnicima, filmskim i drugim umetnicima. O njemu su napisane brojne knjige a na velikom platnu igrali su ga mnogi od Dejvida Bovija do Džona Si Rajlija. Trenutno je u pripremi film "Tesla vladar sveta" gde bi čuvenog naučnika trebalo da igra Kristijan Bejl.
Tanjug