Đurđevdanski susreti - Molitva pod Midžorom
Pod pokroviteljstvom Skupštine opštine Knjaževac i Zavičajnog muzeja Knjaževac, 2000. godine ustanovljena je turističko-kulturna i privredna manifestacija "Đurđevdanski susreti - Molitva pod Midžorom", koja se organizuje u selima Vrtovac i Balta Berilovac.
U Vrtovcu se 06. maja održava zavetna Molitva, a u Balta Berilovcu sportsko-zabavne čobanske igrarije i takmičenja u spremanju zavičajnih specijaliteta i domaćih jela održavaju se 09. maja 2009. godine.
Takmičarski ili revijalni deo manifestacije obuhvata kategorije:
- pripreme belmuža na licu mesta
- pripreme jagnjeće čorbe na licu mesta
- izložba starinskih jela pripremljenih i serviranih na tradicionalan način
- izložba suvenira
- izložba proizvoda starih zanata
- demonstracija starih zanata
- čobanske igrarije ("Seko donesi mi mleko", "Da je brava kao mrava", "Vijenje venaca", "Nadvlačenje konopca", "Bacanje kamena s ramena", "Skok u dalj iz mesta")
- zabavni program - pesma, sviranje i recitovanje, izbor lepotice.
Program:
utorak, 05. maj - Berba cveća i vijenje venaca, selo Vrtovac
sreda, 06. maj - Đurđevdanska litija, stare viteške igre, saborna pesma i igra, Vrtovac-Kalavat
subota, 09. maj – “Etno fest” na Staroj planini
09.00 – Vrtovac - Obilazak ćelije Sv. Đorđa, Kalavat
11.00 – Balta Berilovac - Otvaranje Đurđevdanskih susreta "Molitva pod Midžorom"
11.30 - Ždrelo
• Čobanske igrarije
• Sportske i zabavne igre
• Izbor najlepše čobanice
12.30 - Školsko dvorište - Đurđevdanska trpeza
• Takmičenje u pripremi starih jela - najukusnija jagnjeća čorba, najukusniji belmuž
• Takmičenje u izboru najbolje starinske trpeze - spremljeno kod kuće i izloženo: izložba starih jela, mleka i mlečnih proizvoda, izložba raznih proizvoda od bilja,
• Stari zanati - proizvodi starih zanata, zanatlije na delu
14.30 - Školsko dvorište - Proglašenje pobednika i dodela nagrada
Izvod iz teksta autora Dušice Živković: "Narodni običaji i verovanja" objavljenog u poljoprivrednom kalendaru 2004. godine:
"Đurđevdan je jedna od naveselijih obrednih svetkovina kojom se slavi snaga proleća i prirode. U Budžaku, podno Midžora, Đurđevdan započinje berbom cveća i bilja na Biljarni petak, ritualnim pletenjem venaca na reci i nizom magijskih radnji vezanih za različite prehrišćanske kultove bilja i životinja.
Ovakav očuvani stari običaj i danas se izvodi u selu Vrtovcu, u Ćeliji-kapelici posvećenoj sv. Đorđu, na mestu zvanom Kalavat..
Viševekovna tradicija Budžaka, etnološko nasleđe i prirodne odlike Stare Planine, čine ovaj kraj u mnogo čemu posebnim, stoga su Zavičajni muzej i Opština Knjaževac pokrenuli 2000. godine Turističko-kulturno-privrednu manifestaciju "Đurđevdanski susreti - MOLITVA POD MIDŽOROM"
Ove Đurđevdanske svečanosti odvijaju se u selima Vrtovac i Balta Berilovac..."