Na današnji dan - 2. novembar

BEOGRAD, 30. oktobra 2006. (Beta) -

1642 - Šveđani su u drugoj bici kod Brajtenfelda u
Tridesetogodišnjem ratu pobedili austrijske carske trupe pod
nadvojvodom Leopoldom, koji je izgubio najmanje 10.000 ljudi.

1687 - U pobuni janjičara u Carigradu zbačen je sa vlasti
turski sultan Muhamed IV, a na presto je došao njegov mlađi brat
Sulejman III.

1721 - Posle ratova protiv Otomanskog carstva i Švedske kojima
je učvrstio Rusiju na Crnom moru i Baltiku, Petar Veliki je
proglašen carem cele Rusije.

1755 - Rođena je francuska kraljica Marija Antoaneta (Marie
Antoinette), žena Luja XVI (Louis), ćerka austrijske carice Marije
Terezije (Maria Theresia). Omražena u narodu kojem je poručila: "Ako
nemate hleba, jedite kolače", optužena tokom Francuske revolucije da
je tajnim vezama sa bečkim dvorom izdala Francusku, pogubljena je na
giljotini 1793.

1766 - Rođen je austrijski vojskovođa mađarskog porekla
feldmaršal Johan Jozef Radecki (Johann Joseph Radetzky), vojni
reformator i nacionalni heroj koji je više od pola veka predvodio
austrijske trupe.

1785 - Londonski proizvođač kočija Lionel Lukin patentirao je
prvi čamac za spašavanje.

1789 - U Francuskoj je konfiskovana imovina katoličke crkve,
što je bio prvi težak udarac katoličkoj crkvi u njenoj istoriji.

1815 - Rođen je engleski matematičar Džordž Bul (George
Boole), osnivač simboličke logike i "Bulove algebre", koja je imala
presudan značaj za razvoj kompjutera. Značajni su njegovi radovi
"Istraživanje zakona mišljenja" i "Matematička analiza logike".

1841 - Revoltirani britanskom okupacijom Kabula, Avganistanci su
masakrirali 24 britanska oficira, što je izazvalo drugi Avganistanski
rat.

1906 - Rođen je Lukino Viskonti (Lućino Visconti), jedan od
najznačajnijih italijanskih filmskih režisera, koji je filmom
"Zemlja drhti" (1948) označio početak italijanskog neorealizma
("Bele noći", "Roko i njegova braća", "Gepard", "Sumrak bogova",
"Smrt u Veneciji", "Nevino").

1917 - Britanski ministar inostranih poslova Artur Đejms Balfur
(Arthur James Balfour) objavio je Deklaraciju, poznatu kao Balfurova
deklaracija, o osnivanju jevrejske države u Palestini.

1930 - Haile Selasije I (Selašie) krunisan je za cara Etiopije.

1938 - Mađarska je anektirala južnu Slovačku, priključivši
se rasparčavanju Čehoslovačke nakon potpisivanja Minhenskog
sporazuma u septembru.

1950 - Umro je engleski dramski pisac, novinar i kritičar irskog
porekla Džordž Bernard Šo (George, Shaw). Književnu karijeru
počeo je pisanjem romana i pozorišnih kritika, a proslavio se
mnogobrojnim pozorišnim delima. Dobitnik je Nobelove nagrade za
književnost 1925. ("Kandida", "Zanat gospođe Voren", "Major
Barbara", "Pigmalion").

1953 - Pakistanski parlament je proglasio Islamsku republiku
Pakistan.

1956 - Mađarska vlada je odbacila članstvo u Varšavskom paktu
i zatražila pomoć UN zbog napada sovjetskih trupa; ŠSR je stavio
veto u Savetu bezbednosti UN na zahtev zapadnih sila da se razmotri
kriza u Mađarskoj.

1964 - U Saudijskoj Arabiji je svrgnut kralj Saud, a za novog
kralja proglašen je princ Fejsal (Faisal).

1978 - Dvojica sovjetskih kosmonauta Jurij Romanenko i Georgij
Grečko vratila su se na Zemlju sa svemirske stanice "Saljut 6" nakon
139 dana i 14 časova, što je bio novi rekord boravka u vasioni.

1994 - Više od 430 ljudi poginulo je u požaru posle eksplozije
u velikom skladištu nafte blizu jednog sela u južnom Egiptu.

1995 - Vrhovni sud Argentine doneo je odluku o ekstradiciji
nacističkog oficira Eriha Pribkea (Erić Priebke) Italiji, gde je
optužen za ratne zločine tokom Drugog svetskog rata.

1998 - Uragan "Mič", koji je harao kroz Centralnu Ameriku sedam
dana, izazvao je ogromna razaranja, posebno u Hondurasu i Nikaragvi, a
najmanje 9.000 ljudi je poginulo.

1999 - Crna Gora je uvela nemačku marku kao paralelnu valutu uz
jugoslovenski dinar.

2001 - Posle više od pola veka u škole u Srbiji ponovo je
uvedena veronauka.

2003 - Sveštenik Kenon V. Džin (Canon V. Gene) Robinson
imenovan je za biskupa američke Episkopalne crkve. On je prvi
sveštenik koji je javno priznao da je homoseksualac.

2003 - Umrla je Kristabel Bilenberg (94), britanska književnica,
autorka knjige "Prošlost sam ja", memoara o opstanku u nacističkoj
Nemačkoj.

2004 - Na predsedničkim izborima u SAD ponovo je izabran
republikanac Džordž Buš (George W. Bush).

2004 - Umro je šeik Zajed Ben al Nahajan (90), osnivač i
istorijski lider Ujedinjenih Arapskih Emirata, koji je tom zemljom
vladao od 1971. godine.

mim/per