PRIRODNJAČKI MUZEJ U BEOGRADU: IZLOŽBA PUTOVANJE. JOSIF PANČIĆ (1814–1888)

Autori izložbe: mr Olga Vasić i dr Marjan Niketić

U aprilu 2014. godine navršilo se 200 godina od rođenja botaničara Josifa Pančića, jednog od velikana srpske nauke. Izložba predstavlja omaž životu i radu ovog velikog prirodnjaka i izuzetnog čoveka, koji je srpski narod zadužio velikim naučnim dostignućima „služeći svojem otečestvu“.

Kroz Pančićeva putovanja: od rodnog sela Ugrini preko Rijeke, Zagreba, Budimpešte do Beča, u potrazi za znanjem iz prirodnih nauka, a naročito botanike, a zatim i od Beča preko Beograda do Jagodine i Kragujevca gde je radio kao lekar, Pančić je tragao za biljkama po Srbiji i otkrivao njena prirodna blaga. Izložba predstavlja Pančićev doprinos, značaj i uticaj u naučnoj, obrazovnoj i društvenoj sferi Srbije u 19. veku.

(old_image)

Iako je Pančićev rad bio pionirski, ujedno je obeležio i zlatno doba botanike u Srbiji jer je Pančić prvi i za dugo vremena jedini studiozno i sveobuhvatno istraživao sastav flore Srbije.
U svoja dva najznačajnija dela, Flora Kneževine Srbije i Dodatak Flori kneževine Srbije, Pančić je naveo 2422 vrste, što je oko 68% ukupnog broja danas poznatih vrsta u flori Srbije. Ovaj broj naročito dobija na značaju ako se zna da je u Pančićevo doba Srbija zahvatala oko 1/2 današnje teritorije.

Pančić je sam, ili sa svojim učenikom Savom Petrovićem, ličnim lekarom kralja Milana Obrenovića, i italijanskim botaničarem Robertom Vizijanijem, pronašao i opisao 54 vrste biljaka koje do tada u nauci nisu bile poznate.

Njegovo najveće otkriće je omorika (Picea omorika), tercijerni relikt i endemit koji prirodno raste samo na planini Tari i u slivu reke Drine.

Svoja saznanja o ribama, vodozemcima, gmizavcima, pticama, sisarima i insektima pravokrilcima Pančić je objavio u nekoliko radova, i to su prvi sistematizovani radovi o fauni Srbije štampani na srpskom jeziku. Sa podjednakom pažnjom prikupljao je i izučavao stene, minerale i fosile. Pisao je i o sokobanjskom meteoritu i nalazištima zlata u Srbiji, a ispitivao je i karakteristike lekovitih voda u srpskim banjama.

Na izložbi će biti predstavljeni originalni herbarski primerci biljaka na osnovu kojih je Pančić opisao nove vrste za nauku, među kojima su belocvetna čuvarkuća (Sempervivum leucanthum Panč.) i srpska perunika (Iris serbica Panč.); takođe i herbarski primerci Pančićevih biljaka iz Srbije i Balkanskog poluostva opisao iz Generalnog herbarijuma Balkanskog poluostrva Prirodnjačkog muzeja u Beogradu i Botaničke bašte u Beogradu; knjige o flori Srbije, među kojima je i njegovo kapitalno delo: „Flora Kneževine Srbije“; kao i lični predmeti koji su korišćeni za terensko istraživanje (metalna kutija za prikupljanje biljaka, pinceta, lupa), itd.

Izložba će biti obogaćena video projekcijama sa preko 200 fotografija biljaka koje je determinisao Pančić, fotografisanih u svom prirodnom ambijentu. Izložba će biti otvorena do kraja aprila 2015. godine.