5. novembar

1879 - Umro je Džejms Klark Maksvel (James Clark Maxwell), najveći teorijski fizičar 19. veka, profesor u Londonu i Kembridžu. Među najznačajnije njegove radove ubrajaju se istraživanja u oblasti elektromagnetizma u kojoj je matematički formulisao Faradejeva otkrića. Rođen je u Kembridžu na isti dan 1831.

1882 - U Zagrebu je umro srpski naučnik i filolog Đura Daničić, sekretar Društva srpske slovesnosti, profesor Liceja i Velike škole u Beogradu. Podržao je Vuka Karadžića u borbi za reformu srpskog jezika i pravopisa ("Rat za srpski jezik i pravopis", 1847). Kao sekretar Jugoslavenske akademije znanosti i umjetnosti u Zagrebu pokrenuo je 1880. izradu kapitalnog dela "Rječnik hrvatskog ili srpskog jezika". Sa latinskog je preveo "Stari zavet".

1909 - U Požarevcu je rođena srpska slikarka i pesnikinja Milena Pavlović-Barili, najznačajniji predstavnik nadrealizma u srpskom slikarstvu. Od 1939. živela je u SAD gde je bila ilustrator modnog časopisa "Vog", scenograf i kostimograf u njujorškim pozorištima. Posle pada s konja umrla je u Njujorku u 36. godini.

1911 - Italija je anektirala turske pokrajine u Libiji, Tripoli i Kirenaiku i držala ih do 1943, kada su nemačko-italijanske snage u Drugom svetskom ratu potisnute iz Afrike.

1913 - Rođena je britanska pozorišna i filmska glumica Vivijen Li (Vivien Leigh), koja je stekla svetsku slavu ulogom Skarlet O'Hare (Scarlett) u američkom filmu "Prohujalo s vihorom" za koju je dobila Oskar. U pozorištu je igrala vodeće uloge u dramama Vilijama Šekspira (William Shakespeare), najčešće kao partnerka Lorensa Olivijea (Laurence Olivier), za kojeg je bila udata od 1937. do 1960. Drugi Oskar dobila je za film "Tramvaj nazvan želja".

1914 - Francuska i Velika Britanija su u Prvom svetskom ratu objavile rat Turskoj.

1914 - Pod komandom generala Oskara Poćoreka (Potiorek) u Prvom svetskom ratu počela je nova austrougarska ofanziva na Srbiju, a srpske snage su prisiljene da se povuku. Usledila je kontraofanziva 3. decembra pod komandom Živojina Mišića koja je završena pobedom srpske vojske u Kolubarskoj bici polovinom decembra.

1926 - Nakon četvrtog atentata na Musolinija, u Italiji je donet Zakon o zaštiti države kojim je uveden totalitarni fašistički režim.

1930 - Umro je holandski lekar Kristijan Ajkman (Christiaan Eijkman), dobitnik Nobelove nagrade za medicinu 1929, pronalazač uzroka bolesti beri-beri. Nobelovu nagradu je dobio za otkriće vitamina B.

1943 - U Jajcu je u Drugom svetskom ratu osnovana Telegrafska agencija Nove Jugoslavije - Tanjug. Prvi direktor bio je Vladislav Ribnikar.

1955 - Umro je francuski slikar Moris Utrilo (Maurice Utrillo), koji je mimo svih slikarskih pravaca i struja izgradio poseban doživljaj ambijenta slikajući pariske vedute, od kojih su najpoznatije one sa motivima zabitih uličica i trgova Monmartra.

1956 - Britanski padobranci su izveli desant na Port Said tokom britansko-francusko-izraelske agresije na Egipat; Sovjetski Savez je zapretio da će upotrebiti rakete ukoliko Francuzi i Englezi ne prihvate prekid vatre.

1960 - Umro je američki filmski režiser kanadskog porekla Mak Senet (Mack Sennett), jedan od najznačajnijih autora burlesknih komedija u periodu nemog filma. Promovisao je Čarlija Čaplina (Charles Chaplin).

1989 - Umro je američki pijanista, poreklom ruski Jevrejin, Vladimir Horovic (Horowitz), jedan od najvećih majstora klavira 20. veka. ŠSR je napustio 1925, da bi se prvi put vratio 1986. kada su njegovi koncerti u Moskvi i Lenjingradu propraćeni ovacijama.

1991 - Predsednici Srbije i Crne Gore Slobodan Milošević i Momir Bulatović odbacili su na Međunarodnoj konferenciji o Jugoslaviji u Hagu četvrtu verziju Sporazuma za opšte rešenje jugoslovenske krize koju su ponudili međunarodni posrednici.

1991 - Britanski medijski magnat češkog porekla Jan Robert Maksvel (Ian, Maxwell) nađen je mrtav u Atlantskom okeanu kod Kanarskih ostrva gde je krstario jahtom.

1996 - Pakistanski predsednik je smenio premijera Benazir Buto (Bhutto), pod optužbom da je njena vlada ogrezla u korupciji i nepotizmu.

1996 - Kandidat Demokratske stranke Bil Klinton (Bill Clinton) ponovo je izabran za predsednika SAD, pobedivši republikanca Boba Dola (Dole).

2000 - Poslednji etiopski car Hajle Selasije sahranjen je u sabornoj crkvi Svete Trojice u Adis Abebi, 25 godina nakon što je, u 83. godini, umro pod sumnjivim okolnostima, a potom sahranjen na način koji ne dolikuje vladaru. Harizmatični afrički vođa koji je po legendi direktni potomak kralja Solomona i kraljice od Sabe, svrgnut je nakon 44 godine vladavine u vojnom udaru 1974.

2001 - U Beogradu je potpisan sporazum o saradnji jugoslovenskih vlasti i UNMIK kojim su potvrđeni osnovni principi i obaveze iz rezolucije 1244 Saveta bezbednosti UN, čime je otvoren put za učešće Srba na izborima na Kosovu.

2001 - Umro je britanski filmski producent Roj Bolting (Roy Boulting), poznat po najboljim britanskim filmovima od 1940-tih do 1970-tih godina, kao što su "Brajton Rok" i "U redu je, Džek".

2004 - Umro je novinar Sergej Lukač (85). Bio je dugogodišnji urednik i novinar beogradskog nedeljnika NIN i osnivač Katedre za novinarstvo na Fakultetu političkih nauka u Beogradu, gde je bio redovni profesor do 1985. godine.

2006 - Umro je turski premijer Bulent Edževit, koji je na tom položaju bio u pet mandata i čija je politička karijera trajala gotovo pola veka. On je poslao tursku vojsku na Kipar 1974, a za njegova mandata Turska je dobila status kandidata za članstvo u EU 1999. godine.

2006 - Bivši irački predsednik Sadam Husein osuđen je na smrtnu kaznu vešanjem, zbog zločina protiv čovečnosti. Bio je na čelu države od 1979. do 2003. Husein je pogubljen 30. decembra 2006. godine.