BROJ DECE NIKAD MANJI: Srbija među tri najstarije nacije u Evropi

Broj starih osoba u Srbiji prilično je nadmašio broj dece – najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku svedoče da u našoj zemlji živi čak 1.436.930 osoba starijih od 65 godina i svega 1.064.321 dete mlađe od 15 godina. Prevedeno na jezik statistike, to znači da je svaka peta osoba starija od 65 godina, a tek svaka sedma nema još 15 svećica na rođendanskoj torti. Demografska statistika svedoči da je od 2002. do 2019. godine broj dece u opštoj populaciji smanjen sa 16 na 14 procenata, dok je broj naših sedokosih sugrađana za samo 17 godina povećan sa 16 na čak 20 odsto.

U istom vremenskom intervalu, prosečna starost stanovništva porasla je za tri godine – sa 40,2 na 43,3 godine, što Srbiju svrstava među tri najstarije nacije u Evropi. Na povećanje broja starih svakako utiče i produženje očekivanog trajanja života – podaci pokazuju da se od 2002. do 2019. godine životni vek produžio sa 72,3 na 75,7 godina, a statistika Svetske zdravstvene organizacije svedoči da su od nas stariji samo stanovnici Nemačke, čija je prosečna starost 45,5 godina i Italijani, čije je stanovništvo u proseku staro 44,4 godine. Dodatno zabrinjava podatak da je broj žena koje se nalaze u fertilnom periodu (od 15 do 49 godina) smanjen za 2,4 odsto, što znači da je generacija žena koje mogu da postanu majke sve malobrojnija. Zbog ovakvih demografskih trendova smanjuje se i broj radno aktivnog stanovništva od 15 do 65 godina – sa 67,3 u 2002. godini na 65 procenata u 2019. godini.

Nacionalna geografija svedoči da u zaječarskoj oblasti živi najviše naših sedokosih sugrađana, dok je najviše dece u raškoj, južnobačkoj i pčinjskoj oblasti. Na gradskom, odnosno opštinskom nivou, najviše starih zabeleženo je u Gadžinom Hanu, Crnoj Travi, Svrljigu i Rekovcu, dok najviše dece odrasta u Preševu, Bujanovcu i Tutinu.

Unicef je objavio podatak da je od 2011. do 2016. godine broj dece smanjen za skoro 40.000, a zanimljiva polna statistika svedoči da očekivana dužina života za mališane rođene 2019. iznosi 75 godina. Analizirajući razloge zbog kojih se smanjuje broj dece, a povećava broj starih u Srbiji, demografi naglašavaju da je u poslednjih 17 godina indeks starenja povećan za trećinu, prosečna starost stanovništva koja se iseljava je niža od dobi građana koji ostaju da žive u našoj zemlji, a sve veći broj žena izlazi iz fertilnog perioda bez dece. Naime, probni popis stanovništva, koji je sproveden u aprilu prošle godine, pokazao je da svaka treća žena u Srbiji od 30 do 34 godine nema dete, a bez potomstva je i svaki drugi muškarac iste dobi. Zbog toga ne treba da čudi podatak da je od 169 opština u Srbiji samo sedam njih tokom protekle godine imalo pozitivan prirodni priraštaj. Vitalna statistika svedoči da se danas rađa najmanje dece u novijoj istoriji Srbije – početkom pedesetih godina u našoj zemlji se rađalo oko 160.000 dece, a sada se svega 65.000 novorođenčadi iznese svake godine iz porodilišta.

Na žalost, smanjenje broja dece i porast broja starih nije samo nacionalni trend – rezultati istraživanja Univerziteta u Vašingtonu pokazuju da je prvi put u istoriji broj starih premašio broj mališana. Na svetu trenutno živi 705 miliona starijih od 65 godina i 680 miliona dece mlađih od četiri godine, a ako se nastave sadašnji demografski trendovi 2050. godine na jedno dete mlađe od četiri godine "dolaziće" dve stare osobe. Natalitetna statistika je neumoljiva – u većini zemalja sveta ljudi žive duže, ali ne prave dovoljno beba. Prema podacima Svetske banke, 1960. godine stopa plodnosti sveta bila je gotovo petoro dece po jednoj ženi, a šezdeset godina kasnije ona se prepolovila na svega 2,4. U gotovo svim razvijenim zemljama rađa se manje dece, dominira starije stanovništvo, a bolji životni standard omogućava da ljudi žive duže. Ilustrativni dokaz je Japan u kome osobe starije od 65 godina čine čak trećinu populacije, a prosečni životni vek dece rođene danas iznosi čak 83 godine. Prema podacima Ujedinjenih nacija, udeo dece mlađe od pet godina u stanovništvu Japana je manji od četiri odsto, što je najmanje u svetu. Sa druge strane je Niger – u zvanično "najplodnijoj" zemlji sveta prosečna žena rodi 7,2 dece, ali je mortalitet novorođenčadi među najvišima na svetu.

Statistika Ujedinjenih nacija pokazuje da dve najveće zemlje sveta – Rusija i Kina, takođe beleže značajan pad broja novorođenih. Prosečna žena u Rusiji danas rađa 1,75 dece, a ako se nastave demografski trendovi, stanovništvo ove zemlje će do 2050. godine opasti sa trenutna 143 na 132 miliona. I Kina je 2018. zabeležila svega 1,5 miliona porođaja, što je najniži broj u poslednjih 60 godina.

Izvor: Politika.rs
Foto: Ilustracija/Pixabay.com