Srbi svrstani među deset najstarijih naroda u Evropi

Najmlađe stanovništvo u regionu imaju Albanija sa prosečnom starošću od 38 godina i Crna Gora sa 39,4 godina, govore najnoviji podaci evropskog statističkog biroa Evrostata. Najstariji građani regiona žive u Grčkoj, u kojoj prosečna starost stanovništva iznosi 46,1 godina i Hrvatskoj, u kojoj iznosi 45,4 godina. U Bugarskoj je prosečna starost 45,1 godina, u Srbiji 44,1 godina, dok u Severnoj Makedoniji iznosi 41,1 godina. Najmlađu populaciju u EU ima Kipar, sa prosekom od 38 godina, a najstariju Portugal (46,8) i Italija (48). Kako ističu stručnjaci Evrostata, prosečna starost stanovništva Evropske unije prošle godine bila je 44,4 godine, što predstavlja povećanje od 2,5 godine u poređenju sa 2012. godinom. U proteklih deset godina srednja starost stanovništva porasla je u svim državama članicama EU, osim u Švedskoj, gde je smanjena sa 40,8 na 40,7 godina.

Iako je Japan zemlja sa najstarijim stanovništvom na svetu, u kojoj je čak svaki treći građanin stariji od 65 godina, Stari kontinent iz demografski opravdanog razloga nosi taj naziv, jer je broj pripadnika trećeg doba najveći upravo u Evropi. Podaci govore da četvrtinu stanovništva u Italiji čine stariji od 65 godina, u Grčkoj, Portugalu i Finskoj procenat starih iznosi 23 odsto, dok u Srbiji 21 odsto opšte populacije spada u kategoriju starih osoba. Projekcije Ujedinjenih nacija govore da se u sledeće tri decenije očekuje dupliranje broja starih – svaki četvrti stanovnik Evrope i Severne Amerike biće stariji od 65 godina, a u Srbiji će 27 odsto populacije imati više od 65 godina.

Najnoviji podaci Republičkog zavoda za statistiku govore da je broj sedokosih uveliko nadmašio broj dece – svaka peta osoba u našoj zemlji starija je od 65 godina, a svaka sedma mlađa od 15 godina. Demografska statistika kaže da je od 2002. do 2020. godine broj dece u opštoj populaciji smanjen sa 16 na 14,3 procenta, dok je broj naših sedokosih sugrađana za samo 18 godina povećan sa 16 na čak 21,1 odsto.

Podaci izvedeni iz "Zdravstveno statističkog godišnjaka Srbije", koji je objavio Institut za javno zdravlje "Dr Milan Jovanović Batut" govore da se Srbija nalazi na pragu demografske starosti, a natalitet u našoj zemlji najmanji je u poslednjih deset godina. U istom vremenskom intervalu, prosečna starost stanovništva porasla je za tri godine – sa 40,2 na 43,4 godine, što Srbiju svrstava među tri najstarije nacije u Evropi. Na povećanje broja starih svakako utiče i produženje očekivanog trajanja života – podaci pokazuju da se od 2002. do 2020. godine životni vek produžio sa 72,3 na 75,7 godina. Dodatno zabrinjava podatak da je broj žena koje se nalaze u fertilnom periodu (od 15 do 49 godina) smanjen za 2,4 odsto, što znači da je generacija žena koje mogu da postanu majke sve malobrojnija. Zbog ovakvih demografskih trendova smanjuje se i broj radno aktivnog stanovništva od 15 do 65 godina – sa 67,3 u 2002. godini na 65 procenata u 2020. godini.

Kada posmatramo opštine sa najizraženijim starenjem, vidimo da su to najčešće one iz južne i istočne Srbije, ili opštine koje se nalaze u blizini velikih regionalnih centara, što olakšava emigraciju mladih. Nacionalna geografija svedoči da u zaječarskoj oblasti živi najviše naših sedokosih sugrađana, dok je najviše dece u raškoj, južnobačkoj i pčinjskoj oblasti. Na gradskom, odnosno opštinskom nivou, najviše starih zabeleženo je u Gadžinom Hanu, Crnoj Travi, Svrljigu i Rekovcu, dok najviše dece odrasta u Preševu, Bujanovcu i Tutinu. Ubrzano starenje stanovništva beleži se od sedamdesetih godina prošlog veka, a trend starenja prisutniji je u ruralnim nego u gradskim naseljima. Gledano po regionima, starenje je intenzivnije u Istočnoj i Južnoj i Srbiji, ali je u Šumadiji i Zapadnoj Srbiji veće nego u regionu Beograda i Vojvodine.

Srbija se nalazi u evropskom vrhu po broju osoba koje su ostale bez bračnog druga. Podaci govore da je udovištvo pre svega ženski fenomen – žene čine čak 78 odsto osoba čiji je partner preminuo. Uzroci ove pojave su mnogobrojni, jedan je da žene žive žive duže – u proseku pet godina – od muškaraca, a prilikom venčanja muškarac je u proseku 3,5 godine stariji od žene. Osim toga, žene ređe sklapaju drugi brak nakon smrti supruga i ređe se odlučuju za zajednički život sa novim partnerom. Velikom broju udovica u našoj zemlji kumuje i činjenica da su najveći deo izbegličke i interno raseljene populacije činile žene – od 600.000 osoba koje su tokom devedesetih i početkom 2000. godine došle u Srbiju, udeo udovica je bio veći nego u domaćem stanovništvu.

Izvor: Politika.rs
Foto: Ilustracija/Freepik.com