REČ STRUČNJAKA: Šta uzrokuje cistitis i kada se obratiti lekaru?

Urinarne infekcije uključuju cistitis (infekcija bešike) i pijelonefritis (infekcija bubrega), a uzrokuju ih bakterije, virusi ili gljivice.

- Cistitis se češće javlja kod žena što se objašnjava manjom udaljenošću analnog otvora od uretre i kraćom uretrom kod žena. Pretpostavlja se da 20-40% žena iskusi bar jednu epizodu cistitisa u svom životu. Cistitis se najčešće javlja kod seksualno aktivnih žena ali se može javiti i kod devojčica kao i kod žena u menopauzi. Kada su u pitanju muškarci, cistitis se javlja retko i to uglavnom kod pacijenata sa komorbiditetima (pridruženim) bolestima urinarnog trakta (prisustvo kamenaca, kateterizacija mokraćne bešike, uvećana prostata itd.) - govori dr Rajko Hrvačević, inernista-nefrolog.

On dodaje da faktori rizika za nastanak cistitisa uključuju izlaganje hladnoći, seksualni odnos (posebno sa upotrebom kondoma sa spermicidnom oblogom), korišćenje dijafragme kao metode kontracepcije, kupanje u bazenima...

Šta predstavlja cistitis i kako nastaje?

- Nastanak infekcija urinarnog trakta počinje kolonizacijom introitusa vagine i uretre patogenima iz fekalne flore te njihovim širenjem preko uretre u mokraćnu bešiku i putem uretera u bubreg. Pijelonfritis može nastati takođe i širenjem bakterija iz krvi ili putem limfnih sudova - govori doktor.

Prof dr Hrvačević dodaje da su najčešči uzročnici urinarnih infekcija Ešerihija koli (75-95% slučajeva), Enterobakterije (Klebsijela, Proteus), Pseudomonas, Enterokoke, Zlatni stafilokok i retko saprofitni stafilokok kod mladih, zdravih žena.

Retko urinarne infekcije mogu biti uzrokovane gljivicama (Kandida) i virusima. Takođe, neki lekovi kao što je ciklofosamid i zračna terapija koja se primenjuje u lečenju kancera uterusa i prostate mogu dovesti do upale mokraćne bešike (radijacioni cistitis). Intersticijski cistitis je hronična upala bešike i predstavlja poseban entitet čiji uzrok nije razjašnjen, a dijagnoza se postavlja biopsijom sluznice mokraćne bešike.

Učestalo i bolno mokrenje

- Simptomi cistitisa uključuju učestalo i bolno mokrenje, bol ili pritisak u predelu mokraćne bešike, hematuriju (prisustvo krvi u mokraći), te zamućeno mokraću koja ponekad ima izmenjen miris. Kod pijelonefritisa ovim tegobama se pridužuje visoka temperatura sa jezom i tresavicom, bol u predelu bubrega, mučnina i povraćanje, te opšta slabost - ukazuje doktor.

Simptomi cistitisa obično prethode simptomima pijelonefritisa ali se ponekad pijelonefritis može razviti i bez prethodnih simptoma cistitisa. Kod muškaraca pored bešike upalom može biti zahvaćena i prostata kada se pored napred navedenih simtoma javlja oslabljen mlaz mokraće uz prisustvo tupog bola u predelu perineuma (predeo ispod testisa), naglašava dr Hrvačević.

Dijagnoza i lečenje

- Dijagnoza akutnog cistitisa postavlja se na osnovu kliničke slike, a potvrđuje pregledom urina i urinokulturom. Za pregled urina i urinokulturu uzima se srednji mlaz prvog jutarnjeg urina. U urinu se uvek nalazi prisustvo leukocita i bakterija a povremeno i svežih eritrociti - objašnjava prof dr Hrvačević.

On navodi da urinokulturom potvrđujemo urinarnu infekciju i definišemo uzročnika kao i osetljivost istog na anitibiotike. Takođe je uvek potrebno uraditi ginekološki pregled sa uzimanjem vaginalnog i cervikalnog brisa, naglašava stručnjak.

Dodaje da kad god je moguće potrebno je pre započinjenja antibiotske terapije uraditi pregled urina i ostaviti uzorak urina za urinokulturu. Ovo je posebno važno kada su u pitanju pacijenti kod kojih postoji mogućnost komplikovane infekcije urinarnog trakta (pacijenti sa dijabetesom, kamencima u urinarnom traktu, pacijenti sa anomalijama urinarnog trakta).

- Antibiotska terapija se može započeti odmah posle ostavljanja uzorka urina za urinokulturu. Dalja terapija se usklađuje prema nalazu urinokulture i antibiograma. Lečenje akutnog cistitisa traje 5-7 dana - objašnjava prof Hrvačević.

Stručnjak naglašava kada su u pitanju komplikovane infekcije urinarnog trakta neophodno je bolničko lečenje pacijenta primenom parenteralnih antibiotika (beta laktamski antibiotici, hinoloni i dr.) uz rehidrataciju pacijenta infuzionim rastvorima.

- Pored antibiotske terapije veći unos tečnosti uključujući urološke čajeve (brusnica, uva, peršun, rastavić, origano...) i drugih prirodnih preparata mogu biti od pomoći u lečenju cistitisa. Kod pacijenata sa čestim recidivima cistitisa uzrokovanim sa E. coli od pomoći mogu biti i vakcine koje je spravljaju u Institutu za virusologiju Torlak - kaže on.

Preventivne mere

- Kod nekih žena cistitisi mogu biti jako učestali, posebno kada je u pitanju ešerihija koli. Stoga je jako važna primena preventivnih mera kao što su uzimanje većih količina tečnosti tokom dana uključujući 2-3 šolje urološkog čaja, održavanje higijene genitoanalne regije... Kod žena u menopauzi zbog suvoće vagine može biti od koristi lokalna primena estrogena o čemu treba konsultovati ginekologa - zaključuje prof. dr Rajko Hrvačević, internista nefrolog.

Izvor: N1
Foto: Ilustracija/Freepik.com