Zbogom Bafana

Film koji je tiho ušao u beogradske bioskope i u premijernom danu prikazivanja imao čak pet gledalaca u sali Dvorane kulturnog centra jeste odlična drama o vremenu aparthejda u Južnoj Africi.

Zbogom Bafana počinje 1968. godine i ekranizacija je istinite priče. Scenario je baziran na memoarima Džejmsa Gregorija, zatvorskog čuvara Nelsona Mendele, južnoafričkog lidera oslobodilačkog pokreta, koji je u zatvoru proveo 27 godina. 

Gregori s porodicom dolazi na ostrvo Robin. On je i čuvar i glavni cenzor, pogodan jer govori "njihov jezik", dijalekat koza koji je naučio odrastajući na farmi u južnoafričkoj oblasti Transkeji. 

Film je realna slika života u aparthejdu. I snažna lična priča s odličnim protagonistima - Džozefom Fajnsom, autentičnim glumcem diskretne i snažne ekspresije, i dostojnim partnerima - Dajanom Kruger (gospođa Gregori) i Denisom Hajsbertom (Nelson Mendela). Centralna linija filma je odnos zatvorskog službenika koji, u kontaktu sa crnačkim liderom, preispituje svoja uverenja, menja ih i stiče novu vizuru. On je s Mendelom u zatvoru do kraja, kao čuvar i cenzor i, kasnije, kao prijatelj i simpatizer. Zbog toga trpi i porodica, a velike su i lične žrtve - Gregoriju, kao i Mendeli deceniju ranije, saopštavaju da mu je sin poginuo u saobraćajnoj nesreći. Obe nesreće nisu, naravno, istražene i objašnjene.

U filmu nema preterane patetike, preterane brutalnosti i političke korektnosti. Postoje upečatljive scene, poput one u kojoj crnce maltretiraju na ulici; belo dete sve to gleda i, potreseno, nakon toga, postavlja logična pitanja i dobija sumanute odgovore. Ili scena kada Mendela treba da vidi svoju porodicu koja ga posećuje u zatvoru, prvi put bez stakla koje razdvaja zatvorenike i posetioce i, pun pomešanih osećanja, kaže da 21 godinu nije dodirnuo svoju ženu. 

Uzbudljiv film, precizno režiran i odličnog tempa, slika je jednog vremena i sistema i topla, priča puna snažnih emocija. Emocije su nekad namerno date u kontrastu, globalno ustrojstvo je namerno dato u mikrosredini, a ne u širokom okviru, a finim linijama reditelj je podvlačio i porodične odnose oba junaka, razlike, zajedničke niti i zajedničke korene. 

Film, koji je svetsku premijeru imao u decembru 2007, koprodukcija je Nemačke, Francuske, Belgije, Južne Afrike, Italije, Velike Britanije i Luksemburga.

Jelena Jovanović