VOLITE UMETNOST: Izložena slika Spasitelj Paje Jovanovića

Smatra se da je ovo ulje na platnu, koje je predložak za mozaičku ikonu patrona hrama iznad portala u luneti crkve Svetog Đorđa na Oplencu, nastalo oko 1920. godine, u vreme kada je Jovanović intenzivno slikao portrete, replike svojih poznatih dela, a ponekad i ikone za vladarsku porodicu Karađorđević.

Moguće je da je kao ideja ikona Svetog Đorđa sa likom Karađorđa bila prisutna kod umetnika još 1910, u vreme Jovaneovićevog slikanja religioznih kompozicija i scena iz istorije Nemanjića za Sabornu crkvu u Sremskim Karlovcima, ili u vreme pregovora oko izrade ikonostasa za kapelu Sv. Andreja na novom dvoru na Dedinju, posle 1919. Ikona Svetog Đorđa „Spasitelja“ je, međutim, dobila svoju mozaičku repliku na ulazu u hram tek u vreme dvadesetih godina prošlog veka, kada je i ceo posao ukrašavanja mauzoleja Karađorđevića bio okončan.

Ikona se u kompoziciji oslanja na nešto stariju ikonu Svetog Đorđa, slikanu za Saborni hram u Sremskim Karlovcima. Ono što je na ikoni Setog Đorđa „Spasitelja“ novo, jeste lik svetitelja kome je umetnik dao prepoznatljive crte lica Karađorđa, zatim četiri ocila, kao heraldičko znamenje na štitu, ali i natpis na ikoni koji predstavlja Svetog Đorđa ne samo kao zaštitnika mauzoleja kraljevske porodice Karađorđević, već i kao spasitelja ili oslobodilaca srpskog naroda.

Zbog ostvarenih vrednosti, ovaj rad ima svojstva značajnog kulturnog dobra. Sadašnji vlasnk je sliku kupio od Dušana Mihajlovića, stomatologa, uglednog građanina Zrenjanina, u čijoj se porodici slika nalazila i čuvala od pedesetih godina XX veka, kada ju je Dušanov otac Vladimir, ugledni zrenjaninski lekar, otkupio od predhodne vlasnice Radmile Karađorđević, supruge Princa Đorđa Karađorđevića, do tada jedinog vlasnika ovog dela.