Reka Monomah, merač posmrtnog vremena: Novi roman Julijana Tamaša

Roman "Reka Monomah, merač posmrtnog vremena" prepliće tri toka: život glavnog junaka, njegovo učešće u stvaranju rusinistike i ukrajinistike u Novom Sadu, srednjoj Evropi i svetu i susrete sa svetski značajnim ličnostima da bi se spasle malobrojne enklave junakovih sunarodnika u poslednjem građanskom ratu, nepoznate srpskoj i svetskoj javnosti.

Roman je izmena kratkih noćnih mejlova autora zvanog Monomah i njegove jednostrane bezuslovne ljubavi Krihte. Monomah voljenoj priča svoj život manjinskog intelektualca bez manjinskog kompleksa, svestan da taj kompleks objektivno postoji i u njegovom iskustvu kao kontroverze deklarisanih prava i stvarnih zbivanja. Te kontroverze prvi put se u književnosti razobličuju, Monomah je autonomista, sporan Beogradu, i Rusim sa ukrajinskom svešću, sporran Novom Sadu.

Drugi tok je jednostana bezuslovna ljubav Monomaha prema Krihti. Ljubav se kao tvorački princip, na kome je stvoren i počiva svet, prikazuje kao obmana, ili kao dublja životna istina po kojoj je Bog stvorio svet na ženskoj prevari. Paradoksalno, piše se apoteoza ženskoj lepoti i ženstvenosti, jer čovek je živ sve dok voli, iako mu je ljubav neuzvraćena.

Roman/memoari, tamo gde govori o istorijskim i životnim činjenicama akribičan je i iskren, a tamo gde zalazi u književnosti ostvaren je načelima montaže, groteske i autoironije, od niza višestruko poentiranih fragmenata poetskg intenziteta.

Odnosom prema lepoti, ljubavi i istini, položaju i obavezama intelektualca jedinstven, peti po redu roman Julijana Tamaša - drugi pisan srpskim jezikom - delo je ne manjinskog, nego istinski srednjeevropskog pisca.

Akademik Julijan Tamaš je inostrani/redovni član Nacionalne akademije nauka i umetnosti Ukrajine u Kijevu od 1997.

Rođen je 4. avgusta 1950. u Vrbasu. Diplomirao jugoslovensku književnost 1974. na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu, magistrirao slovenske književnosti sa komparativistikom kod A. Flakera 1976, a doktorirao književne nauke, teorijski osnovi istorije književnosti kod Svete Petrovića 1982. na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu.

Redovni je profesor na Filozofskom fakultetu u Novom Sadu za predmete Rusinska književnost i Ukrajinska književnost sa opštom književnošću. Na doktorskim studijama predaje Prirodu proučavanja književnosti za sve filološke struke. Nakon penzionisanja 1. oktobra 2015. zadrzao master i doktorske studije. Počasni je doktor Užgorodskog nacionalnog univerziteta (2009).

Oblasti njegovov istraživanja su autorska poezija, roman, esej, rusinska, ukrajinska, srpska i sve slovenske književnosti, male književne tradicije u svetu, teorijski osnovi komparativistike i teorija književnosti.

Ima oko 1000 objavljenih književnih i naučnih radova, od toga 50 samostalnih autorskih knjiga.
O njegovom delu objavljeno oko 70 recenzija i oko 70 intervjua u vodećim domaćim i svetskim novinama i časopisima; zastupljen u dvadesetak antologija vojvođanske, jugoslovenske i ukrajinske poezije, od Stokholma do Istambula i Pekinga. Obavio niz pionirskih poslova, uveo rusinistiku u slavistiku.