Rak pluća: Žene pušači pod većim rizikom
Kada je reč o faktorima rizika, pušenje je odgovorno za nastanak raka pluća kod skoro 90 odsto muškaraca i 80 odsto žena, koje ako su pušači imaju veći rizik od oboljevanja nego muškarci. S druge strane, pozitivna porodična anamneza na karcinom pluća u prvom stepenu srodstva dva puta povećava rizik za pojavu ove maligne bolesti.
Prof. dr Dragana Jovanović, direktorka Klinike za plućne bolesti Kliničkog centra Srbije, kaže da bi naše društvo trebalo da posveti više pažnje prevenciji.
"Primarna prevencija karcinoma pluća znači pre svega prestanak pušenja kao glavnog faktora rizika za nastanak bolesti. Rano otkrivanje ili skrining karcinoma pluća predstavlja sekundarnu prevenciju, naročito kod dugogodišnjih pušača. Prema rezultatima nedavno objavljene Nacionalne studije rađene u SAD na preko 50.000 ljudi, skrining je doveo do smanjenja smrtnosti od ove maligne bolesti za čak 20 odsto. Dugogodišnji pušači, posebno od svoje 55. godine života, trebalo bi da odlaze na redovne preglede bar jednom u dve godine, ako ne godišnje. Sva dosadašnja istraživanja pokazuju da daleko duže žive pacijenti kod kojih je tumor pluća otkriven u ranom stadijumu", ističe Jovanović.
Kada se govori o lečenju karcinoma pluća, nova saznanja o genetici tumora pluća dovela su do velikog napretka u terapiji. Dužina preživljavanja obolelih je veća nego ranije i oni imaju bolji kvalitet života. U svetu, moderna terapija kod jednog broja obolelih više nije citostatska koja ima brojne neugodne propratne efekte, već je ciljana, tj. personalizovana. Lek se ciljano daje samo onom pacijentu kod koga je najpre laboratorijskom analizom ustanovljeno da ima maligne ćelije osetljive na odabrani lek. U Srbiji se krenulo sa biološkom terapijom karcinoma pluća, ali je to ipak još u začetku.
"Zahvaljujući upravo ovom razvoju personalizovane terapije, vreme preživljavanja za neke pacijente sa karcinomom pluća se u današnje vreme meri u godinama, a ne više u mesecima. Određivanje tipa i stadijuma karcinoma pluća su neophodni za donošenje odluke o terapijskom pristupu", objašnjava Jovanovićeva.
Dijagnostika
Dijagnostikovanje karcinoma pluća, pored dobro uzete anamneze, obuhvata fizički pregled, radiografiju grudnog koša tj. pluća (poželjno skener grudnog koša), ultrazvučni pregled stomaka, kardiološki pregled, ispitivanje plućne funkcije i naravno citološku ili histološku potvrdu oboljenja. Definitivna histološka dijagnoza se postavlja pregledom uzoraka tkiva, odnosno biopsijom najčešće pri bronhoskopiji pluća.
Simptomi
Simptomi koji ukazuju na karcinom pluća su veoma različiti, često neodređeni i nespecifični. Oboleli može biti i bez ikakvih simptoma duže vreme, a kada se oni pojave obično se radi o već odmaklom stadijumu karcinoma, kada se bolest najčešće i otkriva. Kašalj, suv ili sa iskašljavanjem sekreta, otežano disanje ili gušenje, bol u grudnom košu, neobjašnjiv umor, otok vrata i lica, osećaj nedostatka vazduha, gubitak apetita i telesne težine, promuklost, uporan bol u grudima, ramenu ili leđima, predstavljaju simptome koji mogu ukazivati na pojavu karcinoma pluća. Česte respiratorne infekcije, poput bronhopneumonija, mogu biti i jedina manifestacija postojećeg karcinoma.
B92 / Danas