Oblasti u Bocvani, Indiji, Danskoj i na Filipinima upisane na Listu svetske baštine

Tom prilikom četiri nova prirodna područja Okavango delta (Bocvana), Veliki Himalajski nacionalni park (Indija), Svetilište divljine planinskog lanca Hamiguitan (Filipini) i Stevns Klint (Danska) upisana su na UNESKO Listu svetske baštine, sledeći stručne preporuke IUCN-a. Južnokineski kras (Kina), Šuma Bjalovježa (Belorusija/Poljska) i Vadensko more (Danska/Holandija/Nemačka) su područja čija je površina uvećana, dok su Trang An pejzaž (Vijetnam) i Drevni majanski grad i zaštićena tropska šuma Kalakmul, Kampeće (Meksiko) dobili status mešovite kulturne i prirodne baštine.

"Upis na UNESKO Listu svetske baštine donosi veliku odgovornost, jer podrazumeva zadovoljavanje najviših standarda zaštite prirode. IUCN će, kao savetodavno telo zaduženo za stručne preporuke na osnovu kojih Komitet donosi odluke o upisu prirodnih područja na UNESKO Listu svetske baštine, nastaviti da primenjuje stroge kriterijume pri proceni opravdanosti upisa novih područja", ističe Boris Erg, direktor IUCN Programske kancelarije za jugoistočnu Evropu, smeštene u Beogradu.

Značajan podatak je da je Okavango delta upisana kao 1000. područje na Listu svetske baštine, koja uključuje prirodna, mešovita i kulturna područja. Veliki uspeh postignut u Dohi predstavlja odluka Komiteta da se ne izađe u susret zahtevu za skidanjem Tasmanijske divljine (Australija) sa Liste, dok je Vladi Australije istovremeno upućena i jasna poruka o neprimerenosti planiranih razvojnih projekata na Velikom koralnom grebenu, najvećem koralnom sprudu na planeti i jednom od najmarkatnijih područja upisanih na Listu svetske baštine.

Sa nova četiri upisa na UNESKO Listu svetske baštine ukupan broj prirodnih područja je dostigao 197. Ovo su najznačajniji i najočuvaniji prirodni predeli na planeti, i predstavljaju retka područja koja zadovoljavaju visoke kriterijume UNESKO-a. Pre upisa prirodnog područja na Listu, potrebno je da Međunarodna unija za zaštitu prirode (IUCN) izvrši njegovu procenu i da dostavi stručnu preporuku Komitetu za svetsku baštinu na razmatranje. Komitet broji 21 zemlju članicu, a zanimljiv podatak je da je od 2011 god. Srbija članica Komiteta te može direktno da odlučuje o upisu novih područja na Listu i učestvuje u donošenju drugih odluka od važnosti za Konvenciju o svetskoj baštini.

„Srbija nema prirodnih područja upisanih na Listu svetske baštine, no nedavno se priključila velikom projektu za očuvanje Dinarida u kome učestvuju brojne zemlje iz regiona, od Albanije do Italije. Dinaridi su prepoznati kao područje sa mogućnošću za upis na UNESKO Listu svetske baštine i IUCN će pružiti neophodnu stručnu podršku Srbiji u ovom značajnom projektu. WWF takođe pruža značajnu podršku ovoj inicijativi kroz projekat Parkovi Dinarskog luka“, izjavila je Duška Dimović, direktor WWF programa u Srbiji.

Okavango delta u severnozapadnoj Bocvani obuhvata trajne močvare i prostrana sezonski plavljena područja. Jedna je od retkih delti koja se ne uliva u more ili okean, a u njoj se nalazi i gotovo netaknut sistem vlažnih staništa. Godišnje plavljenje iz reke Okavango dešava se tokom sušne sezone, tako da je biljni i životinjski svet uskladio svoj biološki ciklus sa sezonskim kišama i plavljenjima. Reč je o izvanrednom primeru interakcije između klimatskih, hidroloških i bioloških procesa. Okavango delta predstavlja dom za neke od najugroženijih vrsta sisara, kao što su lav, gepard, beli i crni nosorog, afrički divlji pas i dr.

Veliki himalajski nacionalni park nalazi se u zapadnom delu Himalaja, na severu Indije. Odlikuju ga visoki planinski vrhovi, visokoplaninske livade i šume. Površina od 90.540 ha uključuje glečere koji su izvorište brojnih reka od kojih zavise životi miliona ljudi u podnožju Himalaja. Veliki himalajski nacionalni park odlikuje 25 tipova šuma i brojne ugrožene životinjske vrste što ga čini izuzetno važnim područjem sa stanovišta očuvanja biodiverziteta.

Svetilište divljine planinskog lanca Hamiguitan na Filipinima je planinski greben koji se prostire između 75 i 4.637 m nadmorske visine, i predstavlja kritično važno stanište za niz biljnih i životinjskih vrsta. Obiluje kopnenim i vodenim staništima na različitim nadmorskim visinama i dom je ugroženim i endemskim vrstama flore i faune, od kojih se 8 mogu naći samo na planini Hamiguitan. Tu se ubrajaju kritično ugrožene vrste drveća, biljaka i upečatljivi filipinski orao i filipinski kakadu.

Stevns Klint u Danskoj geološki je značajno područje jer obuhvata 15 km dugu liticu na obali bogatu fosilnim ostacima, koja je izvanredan dokaz posledica koje je pre oko 65 miliona godina ostavio pad meteorita na zemlju. Istraživači smatraju da je tada došlo do najdramatičnijeg masovnog izumiranja do sada u kojem je nestalo preko 50% ukupnog života na zemlji. Na ovom području zabeležen je oblak pepela koji je nastao pod udarom meteorita u dno okeana blizu obale meksičkog poluostrva Jukatan. Izuzetni fosilni ostaci su vidljivi na ovom području, dokumentujući u potpunosti sukcesivni razvoj faune i mikro-faune i pružajući uvid u oporavak nakon ovog masovnog izumiranja.

Južnokineski kras je kao područje koje je već bilo upisano na Listu svetske baštine 2007 god. sada prošireno za gotovo 50.000 hektara. Reč je o jednom od najspektakularnijih primera suptropskog i tropskog krškog predela na svetu. Ovo područje uključuje kupe kao jednu od najznačajnijih kraških formacija u suptropskim krajevima kao i ostale impresivne pojave kao što su mostovi, klisure i veliki pećinski sistemi.

Šuma Bjalovježa, područje koje se prostire u Belorusiji i Poljskoj, upisano je na Listu svetske baštine 1979 god. Smeštena između sliva Baltičkog i Crnog mora, ova mešovita listopadno-četinarska prašuma na površini od 141.885 ha dom je najveće populacije evropskog bizona. Ovogodišnja izmena ogleda se u umanjenju površine šume u Belorusiji za preko 5.000 ha, i u znatnom povećanju teritorije na poljskoj strani, sa 5.069 na 59.576 ha.

Vadensko more je kao područje koje dele Danska i Nemačka već bilo upisano na Listu svetske baštine 2009. god. da bi sada bilo prošireno i zaokruženo uključujući i Holandiju kao treću zemlju kroz koju se ovo područje prostire. Vadensko more predstavlja najveći neprekinuti sistem obalnih peščanih sprudova na svetu pod uticajem plime i oseke.

Trang An pejzaž je na UNESKO Listu svetske baštine upisan kao mešovito prirodno i kulturno područje. Smešten na severnoj obali delte Crvene reke, Trang An je spektakularna oblast krečnjačkih vrhova koji su ispresecani dolinama od kojih su neke ispod nivoa mora i okružene strmim, gotovo vertikalnim liticama. U nekim od istraženih pećina pronađeni su tragovi ljudskih aktivnosti starih gotovo 30.000 godina. Područje uključuje i Hoa Lu, prestonicu Vijetnama u 10. i 11. veku, kao i brojne hramove, pagode, sela i sveta mesta.

Drevni majanski grad i zaštićena tropska šuma Kalakmul, Kampeće, područje koje je bilo upisano na listu kao kulturna baština na površini od 3.000 ha, sada je upisano kao područje mešovite prirodne i kulturne svetske baštine i prošireno na preko 330.000 ha.Smešteno na poluostrvu Jukatan, u južnom Meksiku, ovo područje uključuje ostatke značajnog majanskog grada Kalakmul, smeštenog usred tropske prašume. Ovaj grad je imao veliki značaj u istorijskom razvoju regiona tokom više od 12 vekova i odlikuje se dobro očuvanim strukturama koje živo opisuju život u drevnoj majanskoj prestonici.