SPREČITE OPEKOTINE OD SUNCA: Šta morate da znate pre prvog izlaganja UV zracima?

Crvenilo izazivaju UVA i UVB zračenja koja oštećuju DNK, a tako i kožu, što može dovesti do pojave melanoma na tim područjima, upozoravaju dermatolozi.

Ipak, naša koža ima prirodnu obranu – u obliku tamnog pigmenta nazvanog melanin, koji ćelijama kože daje boju i blokira radijaciju, pa tako minimalizuje oštećenja.

Melanin daje preplanuli ten

Neki ljudi ga imaju u većoj meri, što ih prirodno čini tamnijim i otpornijim na zračenja, a drugi ljudi mogu da “izgrade” melanin vremenom kao odgovor na male doze UV zračenja, jer melanin luče posebne ćelije pod nazivom melanociti. Ovom melaninu obično treba od jednog do tri dana da uđe u ćelije kože, a kad se to dogodi – pocrneli ste.

Kod svetlijih ljudi uzrokuje oštećenja koja nastaju u vrlo kratkom periodu, već nakon 15 minuta izlaganja sunčevim zracima, jer ih prirodni melatonin ne štiti dovoljno. Već šetnja gradom ili vožnja automobilom može da prouzrokuje crvenilo na najizloženijim delovima tela, poput vrata, ramena i lica.

Posebno treba paziti na najmlađe, jer je količina izlaganja suncu tokom detinjstva vrlo važna. Ljudima koji su imali pet ili više težih opekotina tokom detinjstva ili adolescencije rizik od nastanka melanoma povećava se dva puta.

Naše telo reaguje na oštećenja DNK, pa pre nego što melanin stupi na snagu, “rešava se” ćelija koje su oštećene u procesu nazvanom apoptoza. Time se smanjuje mogućnost mutiranja ćelija i njihove nekontrolisane reprodukcije. Mrtve ćelije jednostavno se odlepe od kože nekoliko dana nakon zadobijanja opekotina.

Protivupalni odgovor

U dubljim slojevima kože mrtve ćelije se takođe uklanjaju, a kako bi se to podstaklo, pokreće se niz promena poznatih kao protivupalni odgovor, isti onaj koji vaše telo ima prilikom infekcije. Krvni sudovi i kapilari rastu, dopuštajući povećanje protoka krvi i zbog toga se javlja osećaj vrućine na koži. Prekomerna proizvodnja nekih proteina dovodi do bola i svraba opekotina, a ako su razmere opekotina veće, dolazi i do stvaranja mehurića, odnosno plikova. Krvna plazma se nakuplja pored oštećenog tkiva i pomaže u lečenju.

Pet znakova da ste već zaradili opekotine:

1. Svrab

Ako koža počinje da vas svrbi još dok ste na suncu, to je prvi znak upozorenja. U tom trenutku su već počeli da se oslobađaju upalni citokini. Ostaje vam borba protiv češanja po njima.

2. Vruća i crvena koža

Kad vaša koža postane crvena, znak je da se kapilari šire, a to se događa tokom deset minuta od početka izlaganja suncu. Opekotine od sunca vruće su na dodir, a “pregrevanje” može da traje i do tri dana.

3. Zatezanje

Posle početnog osećaja intenzivne toplote, sledi lagano zatezanje kože, zbog povećanog protoka krvi na zahvaćeno područje. Izbegavajte vruće tuševe i usku odeću kako bi koža disala i što pre se oporavila.

4. Bela koža na dodir

Ako posumnjate na opekotine, to ćete lako proveriti. Koža ispod opekotina postaje bela na dodir jer, pritiskom na nju privremeno se blokira protok krvi u tom području, što smanjuje crvenilo.

5. Dehidracija

Ako ste zaradili opekotine, vaše telo će ubrzo početi da oseća dehidraciju, što će kožu učiniti vidljivo suvom. Najbolje je tada dopustiti da vam se telo prirodno osuši nakon tuširanja.

Izvor: 24sata.hr
Foto: Ilustracija/Pixabay.com