17. Bijenale arhitekture u Veneciji 2021. - Kako ćemo živeti zajedno? / How will we live together?
Srbiju će na 17. Međunarodnoj izložbi arhitekture u Veneciji koja će se održati od 22. maja do 21. novembra 2021. godine u Veneciji predstavljati projekat „Osmi kilometar / 8th kilometer“, autorskog tima Moderni u Beogradu (MuBGD) koji čine Iva Bekić, Irena Gajić, Dalia Dukanac, Stefan Đorđević, Snežana Zlatković, Mirjana Ješić, Hristina Stojanović i Petar Cigić.
Cilj konkursa bio je izbor projekta koji će odgovoriti na zadatu temu Bijenala: „Kako ćemo živeti zajedno? / How will we live together?“ koju je postavio Umetnički direktor – kustos predstojećeg Bijenala arhitekture u Veneciji, američko libanski arhitekta Hašim Sarkis (Hashim Sarkis).
Predstavljajući Srbiju na Bijenalu arhitekture u Veneciji, MuBGD, tim sačinjen od osam arhitekata, projektovao je i proizveo izložbu pod naslovom Osmi kilometar. Predlog izložbe izabrao je Stručni savet i komesar Slobodan Jović putem otvorenog konkursa za dizajn organizovanog od strane Muzeja primenjene umetnosti u Beogradu u saradnji sa Udruženjem arhitekata Srbije i pod pokroviteljstvom Ministarstva kulture i informisanja Republike Srbije.
MuBGD tim interpretirao je temu 17. Međunarodne arhitektonske izložbe La Biennale di Venezia "Kako ćemo živeti zajedno?" kroz odnos život – rad, koji generiše oblike kolektivnosti i manifestuje se kroz odnos proizvodne baze gradova i izgrađene urbane strukture. Poseban predmet istraživanja koji čini osnovni sadržaj izložbe u Paviljonu Srbije je Bor, rudarski grad smešten u istočnoj Srbiji. Prostorno-geografski pozicioniran u okviru rudarskog basena obojenih metala, ovaj grad je urbanistički i arhitektonski razvijen u periodu posleratne industrijalizacije, čime je nadograđen njegov multikulturalni karakter prethodno razvijen zahvaljujući osnovnoj privrednoj delatnosti ovog grada – rudarstvu.
Kako su autori ove izložbe uočili, stanovnici Bora u svakodnevnom govoru iskazuju pojedinačna mesta grada kroz meru njihove udaljenosti od rudarskog površinskog kopa Bor, koji računaju kao polaznu tačku, „nulti kilometar” ili ,,smak sveta”. Sistem orijentacije stanovnika analogan je načinu planiranja i izgradnje samog grada kroz sedam gradskih kilometara. U ovom smislu, „osmi kilometar” predstavlja kvalitativno novi sloj grada, predlažući pravce njegovog budućeg razvoja nezavisnog od rudarske industrije.
Izložba prikazuje kako se na primeru Borskog basena razvijena rudarska proizvodnja do sada jednoznačno postavljala kao isključivi faktor postojanja grada. Umrežavanjem ove proizvodnje u globalne tokove kapitala, u gradu se ispoljava odsustvo mogućnosti rada na društvenom i prostornom planu. Ujedno, usled neodrživosti predloženih alternativa socio-ekonomskog razvoja Bora, to je i prilika za redefinisanje odnosa život – rad, a time i fizičkog okvira unutar kog se navedeni procesi odvijaju. Stoga izložba i istraživanje razmatraju budućnost ovog odnosa kroz temu „osmog kilometra”, koji uvodi poremećaj u poredak postojećih sedam gradskih zona – sedam gradskih kilometara.